“NHẤT LÁC” LẠI MUỐN ĐI TÙ!

ĐÔNG LA

“NHẤT LÁC” LẠI MUỐN ĐI TÙ

Sáng 23-9 vừa rồi, phóng viên Quang Thế (báo Tuổi trẻ) đến cầu Nhật Tân chụp ảnh vụ một tài xế taxi tử vong dưới chân cầu đã bị một “ông” công an đấm cho chảy máu mồm.

          Coi lại video và hình chụp thì thấy với trường hợp Quang Thế đúng là phản cảm. Nếu nâng quan điểm, theo Hiếp pháp và Luật Hình sự, Luật Báo chí thì “ông” công an đó đã vi phạm nhân quyền, phạm pháp. Tất nhiên cũng phải xem xét cái nguồn cơn của hành động vì không ai tự dưng đi đánh người, “không có lửa làm sao có khói”.

Ngay chiều 23-9, Thượng tá Phạm Nam Thắng, Đội trưởng Đội CSHS Công an huyện Đông Anh, đã đến Văn phòng đại diện báo Tuổi Trẻ tại Hà Nội thay mặt đơn vị xin lỗi báo Tuổi Trẻ và Trần Quang Thế. Hội Nhà báo Việt Nam đã đánh công văn gửi công an TP. Hà Nội yêu cầu “khẩn trương điều tra, xử lý nghiêm minh”. Giám đốc Công an TP Hà Nội cam kết sẽ “xử nghiêm”; thậm chí cả ông Chủ tịch Hà Nội cũng chỉ đạo Công an Thành phố điều tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Với phạm vi cả nước thì ngày nào, ngành nào, lĩnh vực nào cũng có chuyện không hay xảy ra, việc có ông công an nào đó có thái độ và hành động thái quá khi công tác bị người khác làm vướng cẳng đúng là có sai trái nhưng cũng chẳng phải là chuyện “trời sập”. Thái độ và hành động xử lý vụ việc của các cơ quan và cá nhân có trọng trách cũng đã rất kịp thời và nghiêm minh như viết ở trên, tưởng không còn gì phải nói nữa, chỉ cần đợi kết quả ra sao thôi. Vậy mà trên báo Tuổi trẻ, mục “Chuyện thường ngày”, có Bút Bi đã “sáng tác” một chuyện tếu “Gương mặt và năm đấm” ám chỉ chuyện bị đấm “chảy máu mồm” trên:

Chuyện không hay ở chỗ, từ chửi tục (ĐM) mà Bút Bi dùng để thể hiện tính côn đồ của công an được “chơi” bằng hai chữ “Đan Mạch” như trên. Với tiếng Việt Đan Mạch là tên một nước. Một tờ báo lớn của một nước văn minh dùng tên nước người ta thay cho từ chửi tục thì cả người viết lẫn tổng biên tập duyệt in bài như báo Tuổi trẻ có phải là cách làm của những kẻ bụi đời, không có một sợi văn hóa nào không?

Đặc biệt thằng “Nhất lác” thề hiện tính lưu manh, hỗn láo vô cùng tận khi bu vào, khoái chí góp ý cho báo Tuổi trẻ thế này: “Chuyện nước mình, không nên lôi Đan Mạch vào thế. Là Đỗ Mười. Đỗ Mười, chứ không phải Đan Mạch- Tuổi Trẻ ạ!”. Nghĩa là theo “Nhất lác” nên thay từ chửi tục “Đan Mạch” bằng “Đỗ Mười”. Vô cớ xúc phạm bất kỳ một ai cũng là phạm pháp, là láo xược và lưu manh, huống hồ Đỗ Mười là nguyên TBT Đảng, về tuổi, ông là một ông lão tròn 100 (ông sinh năm 1917).

          ***

          Chuyện “Nhất lác” hỗn láo vì lưu manh chính trị, luôn kiếm cớ chống đối như trên không phải chuyện lạ, xem lại những điều tôi viết về “Nhất lác” thấy cũng có hai chuyện đăng lại có thể góp vui văn nghệ được.

          Trong một bài tôi đã viết:

“Một trong những phẩm chất quan trọng nhất của nhà báo là trung thực nhưng không ít lần Nhất có cái nhìn xuyên tạc, đểu cáng. Khi có một hình ảnh một thầy giáo cúi xuống tỏ thái độ quan tâm đến một em học sinh vì em thấp do khuyết tật phải ngồi trên xe lăn, trong dịp bà Phó Chủ tịch nước đến thăm trường nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, chính bà Doan cũng phải khom xuống. Nhưng Nhất lại nhìn “lác” ra thế này: “Trên bục, trước hàng nghìn học sinh, một thầy giáo cà vạt vét tông phẳng phiu chắp hai tay cúi gập mình trước bà Doan… Một hình ảnh hèn mạt về tư thế người thầy”. Hòa Bình đã phải cáu lên chửi Nhất là thằng “đốn mạt”!

Trong vụ Nick Vujicic, khi Nick kết thúc bài diễn thuyết, bà Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đến bên Nick chúc mừng, tặng quà lưu niệm, “Nhất lác” viết thế này:    

“Nick Vujicic đã không chỉ truyền dạy cho lớp trẻ nghị lực sống, mà còn dạy cho bà Phó Chủ tịch nước Việt bài học lớn quá xấu hổ và đầy mai mỉa về văn hóa ứng xử”. Bởi có chuyện buổi diễn thuyết tại Mỹ Đình (Hà Nội) bị mưa, Nick Vujicic không chịu cho người cầm dù che, chịu ướt hào hứng giao lưu, diễn thuyết trong mưa. Bà Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan bước lên khán đài trao tặng Nick Vujicic một tấm chân dung Bác Hồ, có hai người cầm dù che mưa. Nhất viết: “Tôi thấy xấu hổ cho bà Doan. Bà có biết người tàn tật phải là người được ta giúp đỡ che chở trước. Bà là người tay chân lành lặn sao lại phải có người che ô cho mình, trong khi đứng đấy suốt trời mưa, một người tàn tật như Nick lại ‘ dầm mưa’ để nói về sự chở che nhân ái của con người với nhau?”

Về việc này Hiệu Minh cũng viết: "Bà Doan chưa được học về lễ ngoại giao tối thiểu. Nếu anh Nick không dùng ô thì bà cũng không nên nhờ người khác che ô".

Tôi đã tức giận trước bọn lưu manh chữ nghĩa này nên viết:

“Chúng mày phải biết bà Phó Chủ tịch nước là một yếu nhân, có tiêu chuẩn bảo vệ, dạng như Đức Giáo Hoàng, các nguyên thủ buộc phải đi bằng xe chống đạn, có vệ sĩ hộ tống, bảo vệ. Về con người, bà Doan là phụ nữ, mưa ướt quần áo sẽ rất khó coi trước đám đông; về tuổi, bà là một bà già, mưa lạnh rất độc, có thể làm người cao tuổi cảm lạnh, thậm chí có thể chết bất đắc kỳ tử vì đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim nếu bị huyết áp cao! Còn Níck là người khiếm khuyết chứ không phải tật nguyền, anh chàng còn trẻ và rất khỏe. Anh chàng đang diễn thuyết cũng như đang diễn, đang chơi bóng vậy, mưa ướt không sao cả, chỉ làm tăng ấn tượng tốt cho anh chàng mà thôi, nên Nick đã không cần che dù! Nên viết như trên thì thật là một lũ mất dạy, bố láo, lưu manh, ngu xuẩn; sâu bọ rắn rết mà đòi nói chuyện đạo lý, văn hóa!”

***

Tất nhiên, với tinh thần phản biện, nếu Nhất có chứng cớ, lý lẽ hoàn toàn có quyền viết phê phán Nguyên TBT Đỗ Mười, như ông Vũ Ngọc Hoàng, nguyên UVTƯĐ, nguyên Phó Ban Tuyên giáo đã và đang viết loạt bài phản biện đăng trên báo chính thống mà bọn xuyên tạc bảo là ông “chửi Đảng”. Với tôi thì ông Hoàng có nhiều ý đúng, còn hay thì tôi thấy cũng bình thường vì tất cả những ý của ông đã nhiều người viết rải rác ở khắp các sách báo, ngay tôi đây cũng đã viết nhiều trước ông từ lâu. Cái đáng quý là ông xưng danh nghĩa là ông chịu trách nhiệm. Có điều với một thằng dốt nát, “một thằng tù” vì quấy rối và xuyên tạc như “Nhất lác” thì yêu cầu nghiêm túc của tôi nói trên đối với “Nhất lác” vô lý quá!

27-9-2016

ĐÔNG LA

LẠI THƠ THẨN CUỐI TUẦN: ĐÊM THIÊNG (THƠ)

ĐÔNG LA

ĐÊM THIÊNG (thơ)

Cảm thụ thơ có cái khó là người ta phải giàu tình cảm và nhạy cảm, đó là chưa kể thơ hiện đại có nhiều biểu đạt tượng trưng, giàu tính ký hiệu, phải có tri thức về ngôn ngữ, về tu từ học mới thấy được bề sâu dưới lớp vỏ chữ. Có dạo một tập thơ của Brodsky, nhà thơ Mỹ gốc Nga được giải Nobel, in có 200 cuốn mà bán không hết. Chính vậy dù tôi rất tin ở thơ mình, từng được những nhà thơ lớn nổi tiếng hàng đầu khen, nhưng cứ nghĩ ngay bản thân mình cũng rất ít thích thơ người khác thì làm sao người khác thích thơ mình được. Vì vậy mà tôi luôn ngạc nhiên khi biết có một người nào đó thích thơ mình. Nhưng bất ngờ nhất với tôi chính là câu nói trong một bữa tiệc giờ ngẫm lại cũng thật kỳ lạ. Hình như cơ duyên cố tình sắp đặt cho cuộc đời tôi được gặp tất cả mọi loại người, từ nguyên lãnh đạo tối cao, nguyên thủ quốc gia, danh nhân hàng đầu,…, đến những người ngỗ ngược, lập dị nhất. Thời gian qua tôi viết về Luận văn Nhã Thuyên đã phê phán rất mạnh thơ của nhóm Mở Miệng nhưng có ai ngờ rằng đã có một bữa tiệc nhỏ tại gia tôi lại ngồi gần Bùi Chát, một thành viên chủ chốt của nhóm Mở miệng. Chính trong bữa tiệc đó, một anh chàng trong nhóm (hoặc bạn) với nhóm Mở Miệng, những “ông giời con” ngỗ ngược, muốn đập bỏ tất, lộn ngược tất, lại nói với tôi cái câu mà tôi nói là bất ngờ nhất nói trên: “Mấy đứa bạn em mãi mới thoát ra được cái từ trường thơ của anh”!!! Một cách khen thơ thật độc đáo đấy chứ!

Còn bạn Hoàng Công Cường mà tôi vừa gặp, phải xem lại blog tôi mới nhớ được chi tiết. Hơn ba năm trước, Cường với nickname Thỏ Ngọc Mắt Tròn còn hoàn toàn xa lạ đã tự giới thiệu mình là một giảng viên khoa Sinh ở trường ĐH Sư Phạm Hà Nội khi kết bạn với tôi:

“Xin chào a ĐÔNG LA, rất vui đc a chấp nhận kết bạn, tôi biết a từ Mười mấy năm trước qua bài Thơ MẸ ĐẾN THÀNH PHỐ trên tiết mục tiếng thơ sóng phát thanh, rồi sau đó là các bài phê bình và gần đây nhất là bài a phê phán BTC của ông nhà báo "giúp việc", kính chúc a và gia đình luôn mạnh khỏe, thành công trong cv”

Đông La Cám ơn bạn. Tôi o biết bạn là ai, nhưng thấy dậy ở sư phạm là làm bạn được rồi.

Thỏ Ngọc Mắt Tròn Dạ vâng, e kém tuổi a, những câu Thơ từ ngày đầu mới biết a luôn thường trực trong đầu e: Cực nhọc vượt qua 65 con dốc cuộc đời/ Lần đầu tiên mẹ đến một thành phố/ thành phố còn bình thường sao mẹ quá bỡ ngỡ/ con hiểu .... E đã rất xúc động khi đọc bài này và thuộc làu luôn, đã gần 15 năm rồi, cái đêm Thơ hội khoa 20/11 năm ấy, e đọc bài Thơ này ở hội trường khi chưa xin phép a mà nước mắt cứ rơi lã chã

Đông La Khi đăng tác phẩm lên trong tỷ tỷ bài viết mà có được người đồng cảm như bạn thì thật hạnh phúc... Tôi còn khá nhiều tập thơ đã in, nếu bạn thích, cho địa chỉ tôi sẽ gởi tặng bạn.

Thỏ Ngọc Mắt Tròn Dạ, HP quá, … nếu k phiền, a gửi tặng e thì vui cho e quá,

Đông La ok, gui dia chi minh se gui ngay

Thỏ Ngọc Mắt Tròn Dạ, a nhớ gửi cho e tập Thơ có bài MẸ ĐẾN THÀNH PHỐ hoặc có bài TÌNH YÊU VÀ BIỂN nhé a, quê vợ e cũng ở Hải Dương và k hiểu thế nào mà từ kỹ sư a lại làm Thơ, viết phê bình, truyện ngắn, viết báo nữa.

Hôm nay lại cuối tuần, tôi muốn đăng bài thơ mà tôi dùng chính tên của nó làm tên tập thơ đầu tiên tặng Cường nói trên (Tôi còn nhiều thơ chưa in thành tập, in nữa hay không còn phụ thuộc nhiều thứ làm tôi chán và cả do cái “đầu tiên” nữa). Số là khi làm bản thảo hoàn thành tôi mới tính đặt tên cho tập thơ. Tôi muốn đặt sao cho có ý nghĩa nhất. Tôi nghĩ chuyện quan trọng nhất đối với một người đàn ông là lấy vợ; chuyện quan trọng nhất của lấy vợ là đêm tân hôn. Vì chỉ có như thế người ta mới sinh con đẻ cái, duy trì nòi giống, điều quan trọng nhất của một kiếp người. Vậy là tôi ngồi viết ngay mấy câu thành một bài thơ và đặt tên là ĐÊM THIÊNG.

Tôi đã viết thơ văn là văn hóa được tinh cất từ ngổn ngang bụi bặm của đời sống. Cuộc đời tôi cũng vậy thôi. Nếu đọc bài ĐÊM THIÊNG mang tính kỷ niệm riêng người đọc chỉ thấy lung linh bảy sắc cầu vồng, nhưng thực tế lại có chuyện rất buồn cười. Sau “đêm thiêng” ở một căn phòng nhỏ là nơi tôi ở trong khu tập thể cơ quan phân cho, vợ tôi quen sống ở nhà riêng nên không biết đề phòng, lúi húi nấu cơm ở gian bếp ở ngoài phòng ở mà không đóng khóa cửa; thằng ở phòng đối diện đã vào lấy sạch quần áo của tôi! Hồi ấy quần áo cũng là tài sản giá trị, công đoàn cơ quan đã phải quyên góp giúp tôi tiền mua quần áo! Đời thật buồn cười thế đó, nhưng dù vậy đời vẫn rất nên thơ.

Bây giờ tôi sẽ đăng bài ĐÊM THIÊNG và đăng lại bài TÌNH YÊU VÀ BIỂN theo yêu cầu của bạn Cường 3 năm về trước. Bài TÌNH YÊU VÀ BIỂN chính là bài thơ đầu tiên của tôi khi còn là sinh viên. Một sáng chợt thức dậy tự nhiên viết ra như thế:

NGUYỄN HUY THIỆP VÀ CON ĐƯỜNG LỘN NGƯỢC VĂN CHƯƠNG CỦA NGUYÊN NGỌC

ĐÔNG LA

NGUYỄN HUY THIỆP VÀ CON ĐƯỜNG

LỘN NGƯỢC VĂN CHƯƠNG CỦA NGUYÊN NGỌC

Vừa rồi ông Nhà văn Bác sĩ Nguyễn Văn Thịnh gọi điện bảo mới gởi cho tôi bài trên Tiền phong ca ngợi Nguyễn Huy Thiệp hết lời, trong đó có cả Nguyễn Quang Thiều. Tôi mở ra coi thấy đó là bài tường thuật buổi giới thiệu cuốn sách tái bản “Giăng lưới bắt chim” của Nguyễn Huy Thiệp. Điều đầu tiên làm tôi ngạc nhiên là ông Thiệp hơn tôi có dăm tuổi, danh lợi đỏ thế mà sao trông nhàu nhĩ quá, nuôi râu thấy đúng như một ông lão:

Ảnh trên Tiền Phong bên cạnh Nguyễn Huy Thiệp là Chu Văn Sơn. Lại là cái thằng này, người từng trong ban giám khảo cho luận văn Nhã Thuyên điểm 10. Với tôi những đứa từng cho điểm 10 Luận văn Nhã Thuyên ca ngợi loại thơ mất dậy và nổi loạn không chỉ dốt nát mà còn mất nhân tính, dù chúng có học vị gì, địa vị gì.

            Còn công bằng mà nói về cảm tính tôi cũng thích văn Nguyễn Huy Thiệp. Ngay từ 1997 tôi đã viết một bài khá công phu, có phần nể nang, phần nhiều là khen, rồi in vào cuốn "Biên độ của trí tưởng tượng". Hồi đấy Nguyễn Huy Thiệp đã danh lợi phủ phê, tôi cũng hoàn toàn không có ý kiến gì, nghĩa là tôi hoàn toàn không có ganh ghét đố kỵ gì với Nguyễn Huy Thiệp. Phải hơn 10 năm sau, khi chuyện thần tượng Nguyễn Huy Thiệp đã mang hiệu ứng bầy đàn, còn cho là ứng cử viên giải Nobel, tôi thấy cần phải viết lại về Nguyễn Huy Thiệp một cách khách quan hơn, thật hơn và với tiêu chí cao hơn. Như một cô gái không thi hoa hậu không sao, đi thi là phải chịu sự săm soi. Năm 2009, tôi đã viết bài VỀ HAI “ỨNG CỬ VIÊN GIẢI NOBEl” CHO VĂN CHƯƠNG VIỆT NAM và đã in trong cuốn “Bóng tối của ánh sáng”.

            Tôi đã gặp Nguyễn Huy Thiệp hai lần, lần đầu do Nguyễn Hữu Sơn ở Viện Văn rủ đến quán của Nguyễn Huy Thiệp bên cầu Chương Dương. Hồi đó Thiệp chưa biết tôi là ai nên cuộc gặp không có ấn tượng gì. Lần thứ hai Nguyễn Quang Thiều dẫn tôi đến xem một cuộc triển lãm tranh ở một nơi hình như là nhà của Lê Thiết Cương, tôi đã gặp Nguyễn Huy Thiệp. Tôi nghe thấy Thiều nói với Nguyễn Quyến: “Coi nhà phê bình Đông La gặp nhà văn Nguyễn Huy Thiệp kìa!” Lúc này Thiệp đã biết tôi là ai, lon ton chạy ra đường, mở cửa xe lấy chính cuốn sách “Giăng lưới bắt chim” ký tặng tôi. Sau đó đứng trò chuyện, Thiều mời Thiệp viết cho báo, Thiệp trả lời một câu xấc thế nào đó đã gây một ấn tượng xấu với tôi, nên đến tận hôm nay tôi vẫn chưa đọc cuốn sách đó. Với tôi đọc Nguyễn Huy Thiệp có thể để giải trí còn để học hỏi thêm được gì thì tôi không cần.

Theo bài báo trên Tiền Phong: “các văn hữu, nhà phê bình, bạn bè đã “tranh nhau nói hay” về Nguyễn Huy Thiệp”. Tôi trả lời anh Thịnh là tôi chả ngạc nhiên gì cả vì chúng nó vốn luôn đội Thiệp lên đầu mà. Nhưng mọi người cần phải hiểu sở thích văn chương không giống nhau, tùy trình độ khác nhau mà người ta yêu ghét khác nhau. Một điều ngạc nhiên là trái với sự thần phục nói trên, chính Nguyễn Huy Thiệp trong bài trả lời trên CAND lại tỏ ra khiêm nhường, biết mình, biết người, biết điều hơn, khác hẳn thói tự phụ ngày xưa.

Với câu hỏi: “Xin hỏi, những ý kiến trái chiều về tác phẩm của ông, ông có bận tâm nữa không?”

Nguyễn Huy Thiệp:

-Nhiều khi lời chê khó nghe. Nhưng người xưa có nói, người chê mình là thầy của mình. Con người ta dễ kiêu ngạo lắm. Nghề văn lại là thứ nghề ảo tưởng nhất. Chữ nghĩa cũng ảo. Không cẩn thận, mình tự mê hoặc mình lúc nào không hay. Rồi sinh ra hỗn láo, kiêu ngạo. “Lợi” và “danh” dễ làm hư con người. Nhiều người không biết đâu. Với những ý kiến trái chiều đó, tôi vẫn phải cảm ơn. Vì nó khiến tôi bớt kiêu căng, hợm hĩnh đi.

Vậy nhân vụ báo Tiền phong “hâm nóng Nguyễn Huy Thiệp”, tôi trích từ một bài viết đăng lại một số ý "trái chiều" về văn chương Nguyễn Huy Thiệp, mà có lẽ không phải ai khác chính tôi đây là người đã viết nhiều nhất.

21-9-2016

ĐÔNG LA

 Nguyên Ngọc thành danh với những tác phẩm “người tốt việc tốt” như Đất nước đứng lên và những tác phẩm “hô khẩu hiệu” như Đường chúng ta đi. Đó là những tác phẩm phù hợp tuyệt vời trong giai đoạn chúng ta cần cho công tác tuyên truyền. Nhưng rồi nhiều người bất ngờ, khi được giao trọng trách lãnh đạo Hội Nhà Văn VN, Nguyên Ngọc y như bị “thay máu”, đã khuyến khích, nâng đỡ, ca ngợi những tác phẩm viết ngược với chính mình về mọi mặt, kể cả cái nhìn về lịch sử và quan điểm chính trị.

Vì thế, với tham vọng đổi mới, Nguyên Ngọc đã biến nó thành con đường lộn ngược văn chương. Trên con đường ấy, có ba nhân vật như có “duyên nợ” với số phận của Nguyên Ngọc: Trần Độ, Nguyễn Huy Thiệp và Bảo Ninh.

***

Khi được giao trọng trách, Nguyên Ngọc đã thể hiện khuynh hướng “lật đổ thần tượng”, khi cho đăng bài Hãy đọc lời ai điếu cho một giai đoạn văn nghệ minh họa của Nguyễn Minh Châu thì cái khuynh hướng ấy đã được huỵch toẹt hết cả ra. Việc cân nhắc để Nguyên Ngọc lãnh đạo văn chương trở thành “một bài thơ dở” của Tố Hữu nên Nguyên Ngọc đã bị “rớt” ngay. Nếu giai đoạn đó nói Trần Độ là lãnh đạo Văn hóa Văn nghệ thì Nguyên Ngọc chính là vị tướng xuất quân, phất cờ "đổi mới". Nhưng đổi mới văn chương theo chính đạo quá khó như trong bất kỳ lĩnh vực sáng tạo nào nên Nguyên Ngọc đành phải theo tà đạo, đã đổi mới văn chương bằng một loạt quan điểm lộn ngược: phản đạo lý, phản thẩm mỹ, phản lịch sử, phản nhân văn.

Cụ thể, khi bị “rớt” xuống làm TBT tờ Văn nghệ, diễn đàn trung tâm của Văn chương VN và là Trưởng ban Sáng tác Hội Nhà văn VN, Nguyên Ngọc đã làm 2 việc ấn tượng nhất, đó là khai sinh ra tên tuổi Nguyễn Huy Thiệp và quyết liệt ủng hộ việc trao giải thưởng của Hội Nhà Văn cho cuốn Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh. Về vụ trao giải thưởng cho cuốn Nỗi buồn chiến tranh, Ban Chấp hành Hội Nhà Văn đã phải tự kiểm, nhưng buồn cười là khi ta bình thường hóa quan hệ với Mỹ, có người trong Ban Chấp hành lại xin lỗi Bảo Ninh, cứ như Bảo Ninh là quân Mỹ vậy!

Nguyên Ngọc đã cho đăng trên báo Văn nghệ một loạt tác phẩm “kinh thiên động địa”: Tướng về hưu của Nguyễn Huy Thiệp, Cái đêm hôm ấy đêm gì của Phùng Gia Lộc, Lời khai của một bị can của Trần Huy Quang, v.v…        

Trong bài Van-hoc-Viet-Nam-dang-o-dau? Nguyên Ngọc khi sang Pháp, theo lời mời của giáo sư François Jullien, trong một cuộc hội thảo của UNESCO về triển vọng văn học Việt Nam, Nguyên Ngọc đã kể về thời điểm này:

“ … trào lưu có tên là Đổi Mới … được biểu hiện trước hết bằng cái mà ở Nga người ta gọi là glasnost (transparence). Tức là nói lên sự thật trần trụi, đưa ra khỏi bóng tối, phơi bày ra dưới mắt mọi người tất cả các mặt tiêu cực của xã hội, của đời sống đất nước sau chiến tranh, các mặt trước nay vẫn bị dồn nén lại, che giấu cẩn thận. Có thể nói đó là một trào lưu văn học phơi bày cái tiêu cực, mô tả và tố cáo nó”.

Riêng tôi thì thấy 3 tác phẩm tiêu biểu mở màn cho “Thời đại Nguyên Ngọc” đúng là đã “phơi bày ra” những “sự thật trần trụi” nhưng mới ở cấp độ, theo chính ý Nguyên Ngọc: “Ăn dâu nhả ra dâu” chứ chưa phải là “Ăn dâu phải nhả ra tơ”.

Tướng về hưu là câu chuyện kể về một ông tướng về hưu để đưa ra cái kết luận: cái thời thực dụng nhí nhố, vô cảm, mất nhân tính của “ông con” đã chiến thắng cái thời sống vì lý tưởng, đạo lý của “ông bố”. Những người lính khi hoàn thành nhiệm vụ đã không có đất sống khi trở về chính ngôi nhà của mình!

Cái đêm hôm ấy đêm gì nhà văn cũng chỉ đơn giản phơi bầy sự thật trần trụi, tố cáo bọn cường hào mới “thu sản” (lượng nông sản được khoán) người nông dân y như trong văn chương hiện thực phê phán. Nghĩa là đã lôi văn chương quay ngược lại thời của Nguyễn Công Hoan và Ngô Tất Tố.

Còn Lời khai của một bị can của Trần Huy Quang có lẽ khá hơn. Trần Huy Quang không chỉ phơi bầy chuyện nhân viên công quyền xồng xộc bắt người đi tù, mà tác giả đã cho độc giả thấy rõ việc làm của ông Nguyễn Văn Chẩn đúng là chân chính, đầy tâm huyết và đầy sáng tạo. Từ đó ta thấy rằng lao động là động lực, là cái cần thiết nhất, cao quý nhất của đời sống. Nếu lao động mà bị ngăn cấm thì có khác gì muốn xã hội tự sát. Vậy mà để nhận ra được cái chân lý hiển nhiên đó lại không dễ. Ông Nguyễn Văn Chẩn có thể ví như một chiến sĩ bị thương trên mặt trận nhận diện con đường phát triển kinh tế. Để có được mỗi bước tiến của nhận thức, xã hội loài người đều đã phải trả giá. Sự đổi mới của VN cũng vậy.

Như vậy, về mặt cảm tính, đọc Lời khai của một bị can rõ ràng không thích bằng Tướng về hưu, nhưng xem xét một cách toàn diện, Lời khai của một bị can chuẩn hơn Tướng về hưu.

Cũng trong bài Van-hoc-Viet-Nam-dang-o-dau?, Nguyên Ngọc viết rõ hơn những suy nghĩ của mình về Nguyễn Huy Thiệp:

“Nhưng tôi nghĩ điều quan trọng nhất ở Nguyễn Huy Thiệp… anh cố tìm ra "nguyên nhân sơ khởi” của tình trạng xã hội và con người Việt Nam … cố lần ngược lên đến ngọn nguồn của nó.

Và như vậy, anh đã khởi xướng ra trong văn học Việt Nam hiện đại cái mà tôi muốn gọi là xu hướng tự vấn của xã hội… sự tự soi mình của dân tộc, và của con người…”

Tôi đã phải bỏ thời gian đọc lại một cách khách quan một số tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Huy Thiệp để tìm kiếm những điều mà Nguyên Ngọc nói ở trên, nhưng quả thật tôi không thấy! Ông đã sai khi viết về Nguyễn Huy Thiệp vì văn Nguyễn Huy Thiệp chỉ đơn giản là văn chương phơi bày trần trụi.

Thứ nhất về cái “nguyên nhân sơ khởi” mà Nguyên Ngọc viết Nguyễn Huy Thiệp “cố tìm ra”? Chúng ta đều biết tình trạng xã hội VN theo lời các vị lãnh đạo nói đang “đứng trước nguy cơ tồn vong” do “quốc nạn tham nhũng và lãng phí”, mà nguyên nhân sơ khởi chính là “lỗi hệ thống”. Lỗi hệ thống theo tôi đầu tiên chính là công tác cán bộ, bởi tất cả tốt hay xấu thì cũng đều do con người làm ra; tiếp theo là sự thiếu minh bạch trong các lĩnh vực cùng với sự thiếu nghiêm minh trong việc thực thi pháp luật. Tất cả là do cơ chế giám sát không hiệu quả. Trong truyện Bài toán (đã đăng báo Văn nghệ) của tôi, tôi đã viết: “Đã tồn tại quá lâu rồi cái chủ nghĩa tập thể, cái gì cũng chung chung, người này dựa dẫm vào người kia, nó chỉ phù hợp khi người ta đi trên đường mòn, nhưng khi phải đối mặt với đèo cao, vực thẳm, phải vượt qua những con dốc để vươn lên một tầm cao mới thì không làm gì được”. Điều đó chính là một trong những “nguyên nhân sơ khởi” của “tình trạng xã hội và con người Việt Nam” hôm nay mà trong văn Nguyễn Huy Thiệp có “cố tìm ra” cũng không thấy!

Trong văn Nguyễn Huy Thiệp có rất nhiều tình tiết có thể khiến người ta suy nghĩ, tự vấn thì chính Nguyễn Huy Thiệp lại tự xóa sạch những điều ấy. Như trong Tướng về hưu, chuyện dùng thai nhi nấu cho chó, cho lợn ăn là chi tiết có lẽ ấn tượng nhất trong văn chương Nguyễn Huy Thiệp. Với những cây bút bậc thầy, chỉ xoay quanh chi tiết này, người ta có thể viết hoàn chỉnh một truyện ngắn, khiến cho người đọc kinh hoàng về sự thoái hóa nhân tính, sự vô cảm của con người trong thời thực dụng. Còn với Nguyễn Huy Thiệp, nó chỉ là một chi tiết trong một loạt chi tiết khác mà Thiệp kể ra như ghi chép nhật ký. Ông bố có chửi: “Khốn nạn! Tao không cần sự giàu có này” nhưng ông con, nhân vật chính, “người phát ngôn” của Nguyễn Huy Thiệp thì lại xổ toẹt: “Thực ra điều này tôi biết nhưng cũng bỏ qua, chẳng quan trọng gì”. Thành ra hòa cả làng, còn tự vấn tự viếc cái gì nữa!

Cái việc cố đắp điếm tư tưởng cho văn Nguyễn Huy Thiệp thì đến Nguyễn Đăng Mạnh, một người rất ủng hộ Nguyễn Huy Thiệp, cũng đã viết: “Đọc Nguyễn Huy Thiệp, lắm lúc cảm thấy thật sự hoang mang. Vì chẳng hiểu anh định nói gì - đúng là chủ đề không rõ ràng”. Còn Bảo Ninh cũng từng nói: “Tôi thích văn Thiệp nhưng thích cái gì thì tôi cũng chịu”.

Có thể nói xu hướng tự vấn của văn Nguyễn Huy Thiệp được thể hiện rõ nhất trong cái truyện Những bài học nông thôn. Với những nhà văn lớn, tầm tư tưởng cao, tác phẩm của họ như những cây thế, cây kiểng mà mỗi cọng lá, nhành cây đều mọc theo chủ đích của tác giả. Còn Nguyễn Huy Thiệp viết tự nhiên, văn như ghi chép, chuyện nọ xọ chuyện kia,  trong Những bài học nông thôn, cuối truyện nhà “hiền triết” đột nhiên xuất hiện, rồi phát ngôn y như được tác giả mở công tắc vậy.  Mà chỉ có một thằng tâm thần mới bộc bạch triết lý một cách khiên cưỡng với một thằng trẻ con 17 tuổi như thế này:

“Chú không chống nổi sự ngu dốt của bọn có học đâu. Tôi đây này, tôi hiểu sâu sắc sự ngu dốt của bọn có học tai hại thế nào, vừa phản động, nó vừa nguy hiểm, lại vừa mất dạy. Sự ngu dốt của bọn có học tởm gấp vạn lần so với ở người bình dân”. Tôi hỏi: “Vì sao?” Anh Triệu bảo: “Vì chúng giả hình. Chúng nhân danh lương tâm, đạo đức, mỹ học, trật tự xã hội, thậm chí nhân danh cả dân tộc nữa”.

Ý này quả là “hay”. Có điều Nguyễn Huy Thiệp coi chừng, bản thân ông cũng là người “có học” đấy. Dù cái môn sử mà Thiệp được học thì với tôi ai thoát khỏi mù chữ cũng có thể học được, cái chính là phải hiểu sử cho đúng thì ông lại hiểu sai! Và theo tôi, những nhà “dân chủ” hiện tại như Nguyên Ngọc, Hiếu Đằng, Tương Lai, Huệ Chi, Xuân Nguyên, v.v… cũng rất xứng đáng được đứng trong đội ngũ “có học” của Nguyễn Huy Thiệp.

Riêng cái ý này: “Thời loạn dứt khoát phải có một nền thống trị bá đạo. Còn thời bình, đường lối chính trị bá đạo sẽ đưa dân tộc đến thảm họa. Chỉ có một nền chính trị vương đạo, dân chủ, tín nghĩa và văn hóa đạo đức cao mới làm cho đất nước phồn vinh”. Nếu nó được nói ra sau một cốt chuyện phù hợp sẽ là rất hay, còn tự dưng bật công tắc phát loa, tư tưởng được nhét vào mồm nhân vật một cách khiên cưỡng thì chỉ là việc nhai lại những điều cũ rích mà thôi. Còn chuyện nhà “hiền triết” sau khi nói ra sự thật thì bị con trâu điên đâm “lòi ruột” chết, có ý ám chỉ “chế độ độc tài giết chết tự do dân chủ” thì lộ và sượng quá!

Tóm lại là có nhiều chỗ hình như văn Nguyễn Huy Thiệp còn chưa sạch nước cản, và Nguyên Ngọc, “người từng bị đề cử” giải HCM văn chương, nhiều khi lại tỏ ra chưa hiểu văn chương là gì! Còn chuyện tự vấn trong văn chương, Nguyên Ngọc đi tìm đâu cho mất công, nếu ông có cái nhìn khoa học, khách quan, ông sẽ thấy nó có trong tác phẩm của rất nhiều người, và nó cũng có ngay trong văn chương của tôi. Bởi tôi từng viết:

    Ơi đất nước có thời sao ai ai cũng sợ sự giàu có?

    Nên cái nghèo từng là vết son trang điểm trang lý lịch của con!

                               

Rồi:

    Khi đất nước đã ngàn ngàn năm nghèo đói

    Khi đất nước đang quặn mình thành dấu hỏi

    Cái trí tuệ nông dân lại không thể trả lời!

Dù vậy cần phải công nhận là thực tế có nhiều người thích văn Nguyễn Huy Thiệp. Bởi văn Nguyễn Huy Thiệp có tiết tấu nhanh, gọn, sắc, chỉ cần một lời đối thoại là đã có thể khắc họa được rất sinh động đủ loại nhân vật; có nhiều chi tiết nghịch dị nên tạo được ấn tượng mạnh; nhiều chất tếu táo nên đọc thấy vui; và cái cuốn hút được nhiều người có lẽ là cái gia vị mà Nguyễn Huy Thiệp thường “nêm” vào văn mình, y như người ta cho riềng, mẻ vào thịt chó; và ăn cà pháo chấm mắm tôm vậy. Nhưng cho Nguyễn Huy Thiệp là “nhất” là “thành tựu của đổi mới” thì không phải. Nếu xét văn Thiệp với những chuẩn mực cao hơn thì Thiệp còn nhiều chỗ “chưa sạch nước cản”. Còn về thi pháp thì Thiệp có nhiều chỗ đã bắt chước giọng truyện Tầu và giọng của Vũ Trọng Phụng.

Lẽ ra Nguyên Ngọc phải rõ hơn ai hết những chuyện đến với mình là tất nhiên, nhưng theo Tô Nhuận Vỹ:

“Nguyên Ngọc cũng chua xót: “Đọc Pasternak, tôi thấy bi kịch Zhivago vẫn là của một người đứng ngoài, đứng trên cả nước Nga mà đau. Còn bi kịch của tôi: một người trong cuộc, đảng viên, cầm súng, nhiệt tình xây dựng chủ nghĩa xã hội mấy mươi năm. Thế mà tại sao tình yêu của chính mình lại bị dày đạp đến như vậy”.

Ông vẫn nghĩ mình bị oan. Nhưng Văn Chinh lại viết:

“Nhưng, Nguyên Ngọc - người tạo gió trong văn học, góp gió nhiệt tâm của mình vào gió lớn thời đại để ngọn cờ văn học được phất lên mạnh mẽ; cũng chính là người làm hỏng, làm chậm đà đổi mới của văn học”.

Với tôi thì ông đúng là người “có học” theo cách nhìn của Nguyễn Huy Thiệp. Riêng cái vụ nhìn ra cái lớp người “có học” ở nước ta này thì thằng cha Nguyễn Huy Thiệp đúng là thông minh thật!

TPHCM 13-12-2013

ĐÔNG LA

CHÊ NGƯỜI NGU XUẨN HAY CHÍNH ÔNG TƯƠNG LAI NGU XUẨN?

ĐÔNG LA

CHÊ NGƯỜI NGU XUẨN HAY CHÍNH

ÔNG TƯƠNG LAI NGU XUẨN?

         

Sáng 12/09/2016  khi làm việc với Thành ủy Hà Nội về công tác phòng chống tham nhũng (PCTN), lãng phí, Thường trực Ban Bí thư Đinh Thế Huynh, theo VietNamNet “…ông đề nghị… phải tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành, của cán bộ, đảng viên và nhân dân về PCTN, tạo sự thống nhất, tự giác, quyết tâm cao trong hành động, phải xây dựng được một văn hóa, nếp sống khinh bỉ những kẻ tham nhũng, hành vi tham nhũng. "Phải tạo được áp lực xã hội mà những kẻ tham nhũng không chịu nổi, chứ tham nhũng mà chưa bị lên án một cách quyết liệt, áp lực xã hội chưa đủ mạnh thì lúc đó chúng ta chưa thể ngăn chặn và đẩy lùi được", Thường trực Ban Bí thư yêu cầu”.

          Nếu là người hiểu về văn hóa sẽ thấy lời của ông Đinh Thế Huynh rất đúng và rất hay. Yêu thích cái tốt, căm ghét cái xấu là hai mặt của một vấn đề, đều có thể trở thành văn hóa. Một điều trở thành văn hóa là đã thành lề lối, thói quen, phong tục, khi đó người ta sẽ tự giác thực hiện điều đó. Như thời chiến tranh, do giáo dục, do tuyền truyền, khinh bỉ việc trốn nghĩa vụ quân sự cũng đã trở thành văn hóa, nên nhất là ở thôn quê, hồi ấy gần như không có chuyện trốn đi bộ đội như trốn lính ở trong Nam, phía VNCH. Gần đây có những tin trên báo như bên Nhật có những chỗ bán rau tự động, người bán để sẵn rau và thùng đựng tiền, không cần có mặt, nhưng người mua lấy rau vẫn tự giác trả tiền; hoặc một người Việt sang Pháp chứng kiến chuyện thực phẩm sạch đã ao ước “Thèm được ăn thịt bò sống, táo không rửa như ở Pháp”, v.v… Những chuyện tưởng như rất nhỏ nhưng một xã hội có được những chuyện như vậy là một xã hội có lối sống văn hóa cao, không dễ gì đạt được.

          Vậy câu nói của ông Đinh Thế Huynh ở trên quá đúng, quá hay sao thời gian qua lại bị cộng đồng mạng “đểu” ném đá?

Câu trả lời đơn giản là tại vì chúng là những kẻ xấu. Chúng luôn kiếm mọi cớ chống phá đất nước, từ chuyện bu vào những chuyện sai trái, tệ nạn có thật của xã hội như lũ ruồi nhặng bu vào những vết lở loét, đến chuyện suy diễn xuyên tạc những câu nói của các vị lãnh đạo, nhất là của các vị trụ cột, như hôm nào TBT Nguyễn Phú Trọng nói dựa theo câu ngạn ngữ của ông cha “ném chuột nhưng phải giữ bình” và những ngày hôm nay đây là câu nói trên của ông Đinh Thế Huynh.

***

Tôi cũng là người dân bình thường như mọi người dân khác, không được hưởng bất cứ một bổng lộc nào của thể chế, nên không có lý gì tôi lại bảo vệ những chuyện sai trái, xấu xa, bênh những kẻ ăn cắp, tham nhũng, lãng phí. Tôi sẵn sàng bái phục những ai có tâm, có tầm, đủ bản lĩnh phản biện, lên án với đầy đủ lý lẽ và chứng cớ trên tinh thần xây dựng những cá nhân và cơ quan làm hại đất nước. Ngược lại tôi vô cùng khinh bỉ lũ “ruồi nhặng” nói trên, chúng bu vào mọi chuyện để làm loạn. Như có thời các ông lãnh đạo thăm Trung Quốc thì chúng lu loa là ta lệ thuộc Tầu để chống Mỹ, nhưng khi TBT Nguyễn Phú Trọng thăm Mỹ chúng cũng chống luôn, muốn Mỹ hủy bỏ chuyến thăm với những lý do ba lăng nhăng “dân chủ”, “nhân quyền” của chúng. Nghĩa là chúng chống tất.

Với câu của ông Đinh Thế Huynh mạng “đểu” đã ồn ào từ lâu tôi không chú ý lắm, vì như lẽ thường tình, đã đểu tất ý phải xấu. Đến tận khi có một con chuột cống to, kẻ điên cuồng nhất đục ruỗng nền tảng thế chế mà cộng đồng mạng gọi là “Giáo sư Tai Ương”, chân tướng đời thực chính danh là PGS Tương Lai (Nguyễn Phước Tương), điên cuồng trả lời phỏng vấn ngay trên đường phố khi biểu tình quấy rối tôi mới chú ý:

Theo Mặc Lâm (RFA): “Chúng tôi có cuộc trao đổi ngắn với Giáo sư Tương Lai, ông nguyên là Viện trưởng Viện Xã hội học Việt Nam kiêm nhiệm Tông biên tập Tạp chí Xã hội học. Ông cũng là thành viên nhóm tư vấn các thủ tướng Việt Nam là Võ Văn Kiệt và Phan Văn Khải”.

Nói mấy chữ về danh xưng của những kẻ chống đối trước. Chúng đều là con đẻ của thể chế, hưởng nhiều danh lợi của thể chế, về hưu mới trở cờ để chống đối. Lẽ ra chúng chống thể chế thì phải ghê tởm những danh xưng mà mình từng có do thể chế phong cho, nhưng bản thân chúng và những kẻ lợi dụng lại luôn lợi dụng những danh xưng đó, thậm chí còn bơm lên như Tương Lai thực ra là PGS thành GS. Điều này chứng tỏ chuyện chống phá tất cả chỉ vì tham vọng và háo danh, những gì thể chế ban cho chúng đều nhận hết, vì chúng chưa thỏa, đương chức thì câm nín, hưu rồi mới xổ toẹt ấm ức ra thôi.

Với câu của ông Đinh Thế Huynh về tham nhũng, Tương Lai nói: “Kể ra “văn hóa khinh bỉ” cũng hay đấy nhỉ?” Rõ ràng là Tương Lai cũng thấy “hay” nhưng vẫn suy diễn để công kích: “Nhưng mà đâu có mới! Cần gì phải chủ nghĩa Mác Lê nin, cần gì phải định hướng xã hội chủ nghĩa thì mới khinh bỉ tham nhũng?”.

Ông Đinh Thế Huynh nói trong bối cảnh bình thường, hoàn toàn không có giảng giải lý luận gì ở đây, Tương Lai nói như trên lại thể hiện mình là một kẻ chống Chủ nghĩa Mác-Lê Nin điên cuồng, vin vào mọi cớ để chống, đồng thời tự thể hiện chân tướng một kẻ cơ hội, lá mặt lá trái, đón gió trở cờ. Bởi khi làm công chức, để luồn lách kiếm danh, kiếm lợi, hắn từng thề sống, thề chết để xin vào Đảng!

Còn chuyện khinh bỉ tham nhũng đúng là không có gì mới, nhưng Tương lai ngu ở chỗ không hiểu ý ông Huynh mong sự khinh bỉ trở thành “một văn hóa” như đã phân tích ở trên.

***

Về cái sự dốt nát của ông “GS Tai Ương” thì tôi đã viết nhiều. Trong bài “Vòng tròn nhỏ trong vòng tròn lớn”, ông ta đã hiểu khái niệm “đấu tranh giai cấp” giống như hận thù cực đoan và đố kỵ giàu nghèo nên tôi đã cho ông ta quá dốt về triết học. Trong bài TƯƠNG LAI VỚI VIỆC NÚP BÓNG VÕ VĂN KIỆT PHỤC THÙ GIAI CẤP!, tôi đã viết;

“Một trong những thủ đoạn thâm độc của Tương Lai là lợi dụng niềm kính yêu Bác Hồ của dân tộc ta để phản bác Chủ nghĩa Mác – Lênin; lợi dụng uy tín và tìm mọi cách ca ngợi ông Võ Văn Kiệt để đối lập ông với các vị lãnh đạo cùng thời và chê bai các vị lãnh đạo hôm nay. Có điều để lấy tiếng thân Mỹ chống Tầu điên cuồng, Tương Lai đã chống luôn quan thày Võ Văn Kiệt, bởi sau Hội nghị Thành Đô, ngày 5 Tháng 11, 1991, Đỗ Mười, mới nhận chức Tổng Bí thư và Võ Văn Kiệt, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, đã đến thăm Trung Quốc, ký các hiệp định tại Nhà khách quốc gia Điếu Ngư Đài, Bắc Kinh. Quan hệ Trung-Việt dần trở lại bình thường”; “Tương Lai từng xuyên tạc khi cho việc bắt những cá nhân quấy rối và chống phá đất nước, giữ nghiêm kỷ cương phép nước, là hành động của một “chế độ toàn trị phản dân chủ đang được đẩy tới ngày càng hung hãn như không có điểm dừng”. Tương Lai cũng lại chửi thầy mình vì chính ông Võ Văn Kiệt chứ không phải ai khác, tháng 4/1997, ký ban hành Nghị định 31/CP mà những trang “lề trái” cho là “nhằm quản chế hành chánh – một công cụ pháp luật chính yếu để trấn áp các nhân vật tranh đấu cho dân chủ và nhân quyền”.

          Một người luôn chửi chế độ nhưng lại câng câng trưng danh xưng chế độ phong cho, không cải chính GS thành PGS, nghiễm nhiên nhận cái danh GS không một chút mắc cỡ, một người dốt nát như trên, nhân cách như trên, khi nhận đủ các vị trí trọng yếu trong thể chế thì Tương Lai có là một kẻ tham nhũng danh vị không?

          ***

          Còn chuyện tham nhũng thời nào, nước nào cũng có. Những nước nền kinh tế phát triển có kinh nghiệm vận hành hơn, nền kinh tế có tỷ trọng tư nhân lớn hơn, tất nạn tham nhũng sẽ ít hơn. Còn ở ta tôi đã viết như một công trường ngổn ngang, còn nhiều yếu kém, trong đó có việc vận hành và giám sát nền kinh tế. Nên tham nhũng lãng phí đã là quốc nạn. Nó càng ngày càng lớn hơn đơn giản là vì nền kinh tế của chúng ta phát triển, lượng kinh phí đầu tư càng ngày càng lớn. Nguyên nhân chính là do ta đổi mới, mở cửa, nhưng sự giám sát nền kinh tế và thực thi pháp luật đối với sai phạm trong nền kinh tế không theo kịp sự đổi mới, mở cửa đó. Bản tính người Việt đại khái, du di, cả nể, v.v… cũng góp phần tạo ra quốc nạn tham nhũng. Nếu cơ chế quan liêu bao cấp, nền ngoại giao đóng cửa, đưa nước ta đến tình trạng buộc phải đổi mới thời năm 1986 thì nạn tham nhũng lãng phí đã đưa nước ta những ngày hôm nay đến nguy cơ tồn vong như lời TBT Nguyễn Phú Trọng nói, và cũng đã đến lúc phải hành động, không ai khác chính ông đã và đang phát động, lãnh đạo trực tiếp công cuộc chống tham nhũng. Lẽ ra dư luận phải đồng tình với ông nhưng quái đản ở chỗ công cuộc chống tham nhũng cũng bị chống đối, suy diễn xuyên tạc đủ kiểu. Không chống thì cho bao che dung túng, chống thì cho thanh trừng, phe phái loại nhau, chỉ có kẻ thù của đất nước mới có quan điểm như vậy. Như vụ Trịnh Xuân Thanh, cái cơ sở để khởi tố là việc ông Thanh lãnh đạo PVC làm thua lỗ hơn 3000 tỷ chứ hoàn toàn không phải vô cớ. Vậy mà xiên xẹo đủ kiểu, có người còn bảo kiếm cớ để đánh ông Đinh La Thăng vì ông Thăng “thân Mỹ”!

          Theo tôi, đất nước ta cũng cần đổi mới y như năm 1986, cần phải minh bạch, luật hóa, chuyện người ta có quyền tất phải có lợi nhưng phải hoàn thành trách nhiệm. Người nhận chức trách cần phải hiểu, không chỉ mừng mà còn phải lo, vì hoàn thành nhiệm vụ của một chức trách không dễ. Tránh tình trạng tìm mọi cách luồn lách, kể cả mua bán để có quyền chức nhưng không có trách nhiệm gì cả. Có quyền nhưng không hoàn thành nhiệm vụ, sai phạm, gây hậu họa lại chẳng bị làm sao cả, dễ dàng luân chuyển, còn thăng tiến cao hơn! Lẽ ra hàng năm đều có tổng kết, có sai phạm là phải được chỉ ra, đơn vị làm ăn thua lỗ là người lãnh đạo phải chịu trách nhiệm ngay rồi.

          Vì vậy cần ủng hộ công cuộc “chỉnh đốn” và “chống tham nhũng lãng phí” của Đảng, của TBT Nguyễn Phú Trọng, và phải thấy nước ta có được “văn hóa khinh bỉ tham nhũng” như mong muốn của ông Đinh Thế Huynh là một điều tuyệt vời nhưng rất khó thực hiện, bởi người ta dễ khinh bỉ người khác tham nhũng còn chính mình tham nhũng thì không.

          Còn ông “GS Tai Ương”, khi Mặc Lâm mớm lời về câu nói của ông Đinh Thế Huynh, đã dõng dạc: “Tôi cho đó là câu nói ngu xuẩn” thì chính ông ta mới là kẻ ngu xuẩn!

          19-9-2016

ĐÔNG LA

Thơ thẩn cuối tuần: NỖI NHỚ THÀNH "LEN"

TRẦN TÂM CÓ BÀI VIẾT VỀ CÔ VŨ THỊ HÒA TỔ CHỨC TẾT TRUNG THU

ĐÔNG LA

TRẦN TÂM CÓ BÀI VIẾT VỀ 
CÔ VŨ THỊ HÒA

TỔ CHỨC TẾT TRUNG THU

Hôm qua (Tết Trung thu), Tạp chí Tri thức & phát triển, cơ quan của Liên hiệp các Hội KHKT Thủ đô, lại có bài của Trần Tâm viết về cô Vũ Thị Hòa tổ chức Tết Trung thu tại nơi ở của cô. Như vậy, sau Đại tá nhà báo Đào Văn Sử, nguyên trưởng đại diện báo QĐND phía Nam và tôi, nhà báo Trần Tâm là người đã ra mặt viết sự thật tốt đẹp về cô Vũ Thị Hòa, người mà Thu Uyên và VTV cùng nhiều thế lực khác từng có dã tâm muốn dùng quyền lực công quyền và truyền thông để hại cô. Ông Sử có địa vị nhưng đã về hưu còn tôi chỉ có danh vị chứ không có địa vị, chỉ riêng Trần Tâm còn đương chức trong ban lãnh đạo tạp chí Tri thức và phát triển. Như vậy Trần Tâm đúng là có tâm, không biết tên này có phải do cô Hòa đặt cho không vì tôi biết tên thực của ông nhà báo này. Một người có tâm nghe thật đơn giản nhưng để hành động được như Trần Tâm lại không đơn giản vì đã có rất nhiều người có địa vị và danh tiếng cao hơn Trân Tâm rất nhiều, từng chịu ơn cô, quy phục cô, xưng tụng cô, nhưng có những hành động như Trần Tâm thì không. Những người này cũng hay nói đến chữ tu nhưng tôi bảo với cô Hòa là họ chỉ “tu hú” thôi. Đường tu của họ là sự “phấn đấu” chốn quan trường. Người tài đức có thể đi thẳng, còn nhiều người như một truyện ngắn tôi đã viết, bất tài lại tham vọng tất sẽ sinh thủ đoạn, nếu ác nữa thì sẽ bất chấp, làm tất cả để đạt tham vọng. Vế đời có thể họ thành đạt, sung sướng trước mắt, nhưng về đạo họ sẽ thành quỷ, rồi sẽ khốn khổ khốn nạn; kinh sách đã viết, và hiện tại, người nhìn thấy thực điều đó chính là cô Vũ Thị Hòa.

          Trước đây mấy ngày cô Hòa gọi điện, tôi bảo:

          -Chỗ cô đang đông như kiến vui thế cô gọi cho em làm gì?

          -Anh buồn cười, được mùa chớ phụ ngô khoai, đông như kiến cũng vẫn gọi cho anh.

          -Có chuyện gì không cô?

          -Nhớ anh gọi cho anh không được à.

          Nghe cô nói vậy thật khoái cái lỗ tai ở chỗ, một người đại tá đại tiếc còn phải quỳ lậy bỏ bố, giờ đi đâu cũng phải bí mật vì nếu lộ người ta sẽ kéo đến xin gặp đông quá. Đợt vào Nam vừa rồi ra sân bay trở về, thấy cô phải trốn người ta tôi thật buồn cười, vậy mà với mình thì cô lại đối xử như vậy. Nhưng mọi người theo cô nên hiểu cô bảo không thiên vị ai hết, đối với tôi như vậy là do nhân quả thôi. Tâm, trí và tài của tôi có như thế nào, tôi có hành động như thế nào thì cô mới đối với tôi như vậy. Từ chỗ hoàn toàn không quen biết, tôi không chỉ viết chứng thực khả năng của cô, ca ngợi cô, mà tôi còn phải đối mặt phản bác, lên án những cá nhân và cơ quan rất to vu khống cô.

          Tôi nghe rõ tiếng ồn ào có đông người xung quanh, tôi bảo:

          -Có “con bé” đau đầu gối bên cạnh cô phải không?

“Con bé” tôi gọi vui giọng đàn anh gia trưởng chứ thực tế “con bé” lại hơi bị to, tôi không lộ mặt nhưng theo dõi hết, cũng do Trần Tâm viết facebook nên tôi biết cô này mới đau khớp gối không đi được. Bác sĩ bảo mổ ngay nhưng đã không mổ, lại đến cầu cứu cô Hòa, cô đã giúp cho đi lại bình thường. Nghe tôi hỏi cô cười bảo:

-Này “con bé” đau đầu gối, ông Đông La nhắc tới đây này.

Người đó chính là cô Huyền, Huyền cầm máy nói với tôi:

-Anh à, bọn em đang bên cô đông vui lắm, cô bảo nhớ thì gọi cho anh.

-Cái đầu gối sao rồi?

-Em đi viện, bác sĩ khám, chụp chiếc, bảo phải mổ ngay, mất 50 triệu. Em bảo 5 triệu thì còn lo được chứ 50 triệu thì xin chịu. Lại phải về cầu cứu cô thôi. Cô mắng cho bảo nói sớm không chịu nghe, cứ ham công, tiếc việc, nặng rồi mới trắng mắt ra. Cô lại giúp, giờ em đi lại bình thường rồi

           ***

          Sau đây là ảnh tôi chụp bài báo của Trần Tâm:

          16-9-2016

ĐÔNG LA

MỘT FAN Ở HÀ NỘI TÌM GẶP NHÀ THƠ TẠI SÀI GÒN

ĐÔNG LA

MỘT FAN Ở HÀ NỘI

TÌM GẶP NHÀ THƠ TẠI SÀI GÒN

Có mấy người bảo tiếc khi tôi gỡ bài, cô Hòa cũng vừa kêu bảo sao anh gỡ bài? Vậy tôi sửa lại đăng lên. Mất cả buổi sáng viết vất đi cũng tiếc.         14-9-2016          ĐÔNG LA

          Tôi được tin báo Cường ở Hà Nội, một độc giả thường đọc tôi viết chính luận, đặc biệt còn là một fan, hâm mộ thơ tôi từ lâu, vào công tác tại TPHCM muốn mời tôi đi nhậu, gọi cho tôi tôi lại không nghe máy.

          Nhậu nhẹt không quan trọng lắm cái chính là tôi muốn gặp Cường, muốn hàn huyên tâm giao. Cường tên thật là Hoàng Công Cường, từng đặt mua sách của tôi, nói thích thơ tôi, tôi cũng đã tặng một tập thơ, tức một người gặp mặt sẽ có nhiều chuyện để nói.

          Tôi gọi cho Cường theo số gọi nhỡ, Cường bảo nhà anh ở đâu em đến quán nào đó gần cho tiện. Tôi bảo thôi, tôi là thổ công, Cường nói ở đâu tôi đến rồi đi đâu thì đi. Tôi đến gặp Cường rồi dẫn Cường đến cái quán tôi cũng đã đến vài lần ở đường Nguyễn Bỉnh Khiêm.

          Hôm nay sau cả hơn một tuần tôi mới kể lại đơn giản là vì tuần qua tôi bị cuốn vào photoshop để chế ra tấm hình sinh động này chơi, khi cần có thể dùng vào việc phù hợp:

          Nếu hiểu photoshop sẽ thấy từ những ảnh “vật liệu” phải qua cả ngàn động tác mới làm thành tấm hình trên. Cái khó với tôi là tôi không học một giây máy vi tính nào cả nên phải tự tìm ra tất cả. Mà khi nào cần dùng mới tìm hiểu chứ tôi không đủ kiên trì tìm hiểu luôn tất cả một lúc vì khả năng khai thác của photoshop đúng như tài nguyên mênh mông.

          Hôm đó, vào quán, Cường nói:

          -Em biết anh lâu rồi do thích thơ anh. Sau này cũng lại rất thích đọc anh viết chính luận.

          -Trên mạng người thích mình cũng nhiều, có ông đại tá nhà báo kỳ cựu, từng được tháp tùng cả Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, coi mình như “một phát hiện” của đời làm báo của ông ấy, ổng bảo có tháng lúc nào cũng tuyên truyền về mình, thần giao cách cảm làm mí mắt mình bị giật rất khó chịu phải dán salonpas vào; nhưng cũng bị bọn xấu chửi không ít. Mình không chấp vì coi chúng là sâu bọ rắn rết mà. Vừa rồi đi họp Hội Nhà Văn mình chợt nhận ra cái ngịch lý. Mạng là ảo nhưng lại là nơi người ta thổ lộ tâm tư thật, còn trong đời thực, tay bắt mặt mừng nhưng đa phần lại là ảo, người ta diễn với nhau thôi.

Trên mạng có cái hay là tự dưng hình thành hai phe tốt xấu, đối kháng nhau. Ngược đời ở chỗ bọn xấu lại có nhiều người đồng tình hơn. Mầm loạn chính là ở chỗ đó. Khi loạn thật xảy ra như Ucraina chẳng hạn, lúc ấy người ta mới nhận ra mình sai khi ủng hộ bọn xấu thì đã muộn mất rồi. Như ông Kravchuk đấy, từng cùng Yeltsin và Shushkevich ký Hiệp định đập vỡ Liên Xô nhưng rồi hối hận. Ông ấy bảo nếu biết trước hậu họa như đã xảy ra thì hồi đó nhất định chặt tay đi chứ không thể ký như đã ký. Vì vậy mà mình viết tận từ hồi 1997 cơ, chỉ với mục đích là chỉ ra cái sai, cái dốt của bọn xấu thôi, viết cũng hoàn toàn tự nhiên, thấy sai quá tức thì viết, vì cái chung chứ không vì cái riêng. Vì mình có làm gì đâu mà tranh ăn với ai, đảng viên còn không có nữa là. Thực ra cái bọn quấy rối chúng đều là con đẻ của thế chế cả. Vì tham vọng chưa thỏa, vì ghen ăn tức ở, chúng mới hay bày trò. Chúng luôn lợi dụng những tệ nạn, yếu kém của xã hội mà hồi đương chức chính chúng cũng từng góp phần tạo ra. Bây giờ người tử tế chỉ mong đất nước như có vết thương thì chữa cho lành, còn bọn chúng lại như ruồi nhặng bu vào, chỉ làm vết thương nhiễm trùng nặng hơn, chúng muốn cái đất nước này chết luôn. Khi ấy thì khốn nạn tất chứ có chừa một ai, vậy mà nhiều người lại đi ủng hộ chứ, đúng là dân ngu cu đen!

          -Vậy anh làm ở đâu? Anh sống bằng gì?

          -Thi mình học hóa, ra trường làm ở viện dược 10 năm, công ty thuốc sát trùng khoảng năm năm, rồi nghỉ ra làm tự do tận từ năm 1994 cơ mà. Mình tự chế ra thuốc cho cây cối, dân xài thấy được thì họ mua, vậy là có tiền thôi. Từ chuyện sinh sống, làm nhà dựng cửa, cho con du học tất cả từ tiền đó. Bây giờ con cái lớn rồi, mình nghỉ luôn.

          -Vậy mà em cứ nghĩ anh viết vậy là phải ở cơ quan tư tưởng văn hóa nào đó. Bây giờ mình nói chuyện thơ đi, em rất thích thơ, có làm thơ. Em biết thơ anh cách nay vài chục năm rồi cơ. Hồi đó có cuộc thi bình thơ, người bình bài thơ anh viết về mẹ đoạt giải nhất nên em mới biết thơ anh. Em cũng đọc bài anh bình bài thơ ông Trần Mạnh Hảo mang Hồ Gươm đi. Thật đúng, thật hay mà rất buồn cười. Đúng là người làm thơ nhưng phải có tư duy chính xác như anh mới có thể phân tích được như vậy, ai đọc cũng hiểu.

          -Buồn cười ở chỗ ông Hảo hay chê người ta viết sai tiếng Việt nên tớ mới mất công chỉ cho ông ấy thấy.

          -Vậy thế nào là thơ hay? Theo em nghĩ, cũng như người ta hay nói, thơ hay phải có tư tưởng, có tầm khái quát.

          -Chung chung thì đúng như thế. Nhưng thơ có tư tưởng đến mấy cũng không cao sâu bằng triết học được. Bàn về cái hay của thơ thì mênh mông, riêng cái độc đáo của thơ thì đúng là giống như trời cho vậy. Có những câu viết ra rồi thấy dễ như không nhưng không thể lặp lại được. Như cái bài 4 câu của mình đấy.

Thực ra buổi chiều ấy mình đi ra công viên đầy tuyết trắng ngay cạnh ký túc xá, thấy đứa trẻ con Liên Xô mặc áo ấm tròn như cái kẹo, ngồi trên tấm mê trượt xuống ở cầu trượt tuyết, mình nhớ đứa con gái mới hai tuổi đến đau cả tim, nghĩ mình ở Leningrat nỗi nhớ có về được đến Sài Gòn thì nó phải cong đi, vậy là viết ra ngay trong đầu thôi, có khó gì đâu: Anh xa em gần nửa vòng Trái Đất/ Nỗi nhớ cũng cong theo dáng Địa Cầu.  Mình đổi thành nhớ “em” cho thành thơ tình, bao quát hơn, chứ thực ra là nhớ con khi trông thấy đứa bé đang trượt tuyết. Vậy mà in ra nhiều người thích, có mấy cô còn hỏi mượn để tặng bồ bên Canada, bên Mỹ đấy.

          -Tiếp theo ra sao?

          -Hai câu sau cái hay của nó là cái oái oăm do lệch múi giờ, nỗi nhớ cứ như đuổi bắt, không gặp được nhau: Lúc anh thức là khi em ngủ/ Có bao giờ nhớ và nhớ trùng nhau.

Ông Hữu Thỉnh có cái dở là ông ấy tốt quá, với người xấu tốt gì ông ấy cũng tốt hết, nhưng ông ấy có tài thật đấy. Hai câu mình nhớ không chính xác lắm như: Chị tôi hai mươi năm cứ như đi đò đầy/ Chỉ sợ đắm vì mình còn nhan sắc. Thời chiến tranh sự hy sinh của người phụ nữ nơi hậu phương xa chồng ở nơi trận tuyến thật vĩ đại, câu thơ nói về sự hy sinh nhưng rất con người, vì có nhan sắc là dễ bị đắm nhưng vẫn giữ được mới hay. Hình ảnh được dùng cũng thật là đắt. Cường biết không, ông Thỉnh là thiên tài nịnh người ta, vậy mà khi bốc lên tớ cũng có khả năng nịnh làm Hữu Thỉnh mê ly đấy. Lần đầu gặp ông ấy trong một bữa tiệc, mình cũng làm mấy lon rồi, ồn ào quá nên mình mới ghé tai ông ấy thầm thì:

                   Quàng vai bạn vô tình ta chạm phải

                   Cái cựa mình tin cậy của rừng đêm

          cái cựa mình của thằng đồng đội đực rựa thì ai cũng thấy, còn cái cựa mình của rừng đêm quanh người lính thì chỉ có hồn thơ Hữu Thỉnh mới thấy được thôi. Hữu Thỉnh cứ ngây người ra “Tuyệt! Tuyệt!”. Ngay hồi mới hai mấy tuổi, đến chơi với Chế Lan Viên như ông tổ sư, mình cũng bình thơ của bố ấy luôn mà chẳng có sợ gì cả: Con đi ngủ thì cò cũng ngủ? Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi. Lấy cánh cò đắp cho đứa bé đã là lạ rồi, đằng này cánh cò trong thơ chú lại ở tận trong lời ru cơ. Bố Chế cũng tười tít mắt bảo: “Cái Thắm đấy, cái Thắm đấy”, nghĩa là bố làm thơ về Thắm, cô con gái.

          ***

          Nhậu đã đời, tôi chở Cường về khách sạn, lên đánh một giấc. Tỉnh dậy, tôi đi rửa mặt, lấy nước ốp vào mặt mãi mà vẫn không hết ngái ngủ, lại nằm ườn ra giường. Cường cũng nằm, lại nhắc về bài thơ tôi viết về mẹ. Tôi nói, giờ sau 30 năm, là độc giả của chính thơ mình, công nhận là thơ mình được đấy chứ. Hồi ấy làm cứ nhớ lời bà Anh Thơ là “không được giống ai” nên cố viết chứ có tính toán gì đâu:

Cực nhọc vượt qua sáu lăm con dốc của cuộc đời mình

Lần đầu mẹ đến một thành phố

Thành phố còn bình thường

Sao mẹ quá bỡ ngỡ

Bàn chân quen lội bùn run rẩy trên mặt nhựa phẳng gương

          Tôi cứ đọc trước, Cường cũng thuộc nên cùng đọc theo. Tôi bảo:

          -Hai câu kết đúng là bọn trẻ bây giờ không sao hiểu thấu được: Hạt gạo ở đây người ta coi bé nhỏ/ Nhưng quen như ở nhà mẹ cứ mang thùng gạo ra đong.

          Cường như chợt nhớ ra, phải tranh thủ chụp ảnh tự sướng chứ. Tôi bảo:

          -Coi chừng bọn đểu xuyên tạc tao với mày pê đê đấy.

          Cường cười:

          -Vậy em cách anh một tí.

          Tôi cũng lấy cái “aiphôn” ra chụp, Cường khen:

          -Máy anh trông nét thật:

          Điện thoại Cường reo liên tục. Cường bảo:

          -Toàn chiến hữu đấy, thấy em vào là tụ họp, gọi đi nhậu đấy. Hay bây giờ anh đi luôn với em.

          -Thôi mình phải về, cũng có chuyện ông thông gia nhờ mình bốc thuốc cho mẹ ông ấy đau khớp, mình sắc thử một ấm hẹn ông ấy đến lấy.

          -Vậy anh về đi, tối em ở quán nào, em sẽ gọi.

          -OK.

          Tôi chia tay Cường ra về. Nhưng tối trời mưa, đi cũng ngại, Cường gọi bảo kẹt xe quá, tôi được dịp từ chối luôn.

          14-9-2016

          ĐÔNG LA