NHỮNG CON ĐƯỜNG PHẢN BỘI
Bài tôi đăng vừa rồi, Xuân Vi có vào bình luận dài, có mấy ý tôi không đồng tình, nhất là ý cho Goocbachov không phải kẻ phản bội; Văn Tùng cũng vào bình luận không đồng tình ý này. Tôi đã đề nghị sửa, nhưng Xuân Vi muốn giữ nguyên. Đây là một vấn đề rất lớn bởi ở VN ta hiện nay có không ít kẻ muốn đi theo những bước chân của Goocbachov, nên hôm nay tôi muốn đăng lại bài tôi đã đăng lại này.
Một hôm, cách nay đã vài chục năm, tôi bất ngờ nhận một cuộc điện thoại của Nhà Văn Bùi Bình Thi (cha của Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên) nói là anh phải đến Tạp chí Văn nghệ Quân đội hỏi mới biết số điện thoại của tôi để gọi, nguyên do là ông Nguyễn Trung, bạn anh, muốn liên lạc với tôi. Nguyễn Trung chính là tác giả loạt bài chính luận “Thời cơ vàng” từng làm chấn động dư luận, hơn tôi đến 20 tuổi, từng làm đại sứ ở vài nước, và làm trợ lý cho Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Rồi đúng là ông Nguyễn Trung đã gọi:
-Có phải Nhà Văn Đông La? Tôi là Nguyễn Trung, xin phép được làm quen với anh.
Một người hơn tôi nhiều tuổi, có địa vị xã hội cao như thế, lại có thái độ như thế làm tôi quá ngạc nhiên. Ông kể, ông biết tôi do ông đã đọc bài của Nguyễn Hữu Sơn (Viện Văn học, sau là viện phó) viết về cuốn sách “Biên độ của trí tưởng tượng” của tôi trên báo Nhân dân mà ông được biếu, thấy hay quá, muốn làm quen với tôi, muốn tặng tôi một cuốn sách để tôi góp ý để ông chuẩn bị viết một bộ tiểu thuyết “để đời”. Thế rồi chúng tôi gặp nhau và thiết lập một tình bạn vong niên thân thiết. Ông còn mời tôi đến tận nhà ông bên hồ (hình như Hồ Tây). Sau đó ông đã hoàn thành và xuất bản bộ Tiểu thuyết “Dòng đời”. Quả là với vị trí, trình độ và sự từng trải của ông, tôi thấy ông đúng là đã sáng tác một bộ tiểu thuyết có tính phản biện rất hay, rất giá trị. Tiếc là theo thời gian, cái ranh giới giữa phản biện và phản bội rất mong manh, dần dần các quan điểm của ông trên các bài viết đã ngược với quan điểm của tôi, và cái tình bạn giữa ông và tôi cũng tự nhiên chấm dứt.
Hôm nay tôi đăng lại bài tôi viết 9 năm trước để rõ hơn “công lao” làm tan vỡ Liên Xô của Gooc-ba-chov, một bài học nhãn tiền cho VN hiện tại, bài viết có vài ý liên quan đến “ông bạn cũ” của tôi là Nguyễn Trung.
5-9-2022
ĐÔNG LA
NHỮNG CON ĐƯỜNG PHẢN BỘI
Nguyễn Trung trong bài: Đừng xuyên tạc lịch sử để đưa những điều sai trái vào Dự thảo Hiến pháp [đăng trên “Bọ xít” (boxit)] đã cho “dư luận viên” của “lề phải” là “xuyên tạc lịch sử”. Bởi theo ông, khi Hiến pháp LX còn nguyên, điều lệ Đảng còn nguyên mà bọn “dư luận viên” lại cho sự tan rã của Liên Xô là “phản bội chủ nghĩa Mác –Lên nin”! Tôi không ngờ một người ở tầm Nguyễn Trung lại có sự quy kết người khác vô lý như thế. Bởi không phải cứ Hiến pháp còn, Điều lệ còn thì không có sự phản bội. Viết vậy dường như ông không biết đến cặp phạm trù Bản chất, Hiện tượng. Để xem có phản bội hay không cần phải phân tích giữa lý luận và hành động trong thực tiễn có ngược nhau hay không? Việc Liên Xô tan rã vào thời điểm không có sự sửa đổi Hiến Pháp là đúng, điều lệ Đảng còn nguyên vẹn là đúng, nhưng sự phản bội thực tế đã diễn ra trước đó suốt cả một quá trình rất dài, cả về lý luận, thực tiễn và sự thay đổi Điều lệ Đảng, Hiến pháp. Sự phản bội đã được trình bầy rất rõ trong loạt bài Những bài học từ sự sụp đổ của Đảng CS Liên Xô từng in trên báo Nhandan.online. Trong đó điều quan trọng nhất là sự xoá bỏ Nguyên tắc Tập trung Dân chủ trong sinh hoạt của Đảng.
***
Lê Nin, tháng 4-1906, trong Đại hội lần thứ 4 Đảng Bolshevik đã đề nghị thông qua điều lệ: Mọi tổ chức của Đảng đều được xây dựng trên Nguyên tắc Tập trung Dân chủ. Nhưng sau Cách mạng Tháng Mười, các thế lực thù địch phá hoại điên cuồng, Lê Nin đã tăng cường tính tập trung để giúp cho chính quyền Xô Viết non trẻ đứng vững. Nhưng điều này lại vi phạm dân chủ, dẫn đến khuynh hướng chuyên quyền, độc đoán. Vì thế Lê Nin đã cho thành lập Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Ủy ban Giám sát Trung ương. Đến thời Stalin, tệ sùng bái làm cho Stalin trở thành độc đoán. Ủy ban Giám sát chỉ giới hạn trong việc kiểm tra hoạt động của tổ chức cấp dưới và những người bất đồng ý kiến. Đến thời Brê-zơ-nev đã vứt hẳn giám sát trong Đảng. Thời Gooc-ba-chov, trong Đại hội 28, Gooc-ba-chov đã công khai phê phán và cho thông qua Điều lệ Đảng xóa bỏ luôn Nguyên tắc Tập trung Dân chủ. Từ việc vi phạm Nguyên tắc Tập trung Dân chủ đã dẫn đến một chuỗi sai lầm trong công tác cán bộ. Khi lựa chọn cán bộ, tiêu chuẩn tài - đức bị thay thế bởi sự chạy chọt, quen thân, dẫn tới hiện tượng kéo bè, kéo cánh. Khơ-rút-shov từng thông qua vợ của Stalin, bạn học của ông ta ở đại học, để thể hiện “sự trung thành của mình”. Mấy chục năm sau, Gooc-ba-chov cũng có một hồi ức tương tự: “Khi giữ chức Bí thư Trung ương Đảng, Chernenko bảo tôi, “Bre-zơ-nev biết đồng chí đứng về phía đồng chí ấy, trung thành với đồng chí ấy. Đồng chí ấy rất coi trọng điều này”. Dưới thời Bre-zơ-nev, khi cân nhắc, đề bạt một ai đó, vấn đề quan trọng hàng đầu là xem người đó có quan hệ tốt với phe của Bre-zơ-nev hay không? Tikhonov, một người bình thường, nhưng do là đồng hương kiêm bạn học của Bre-zơ-nev nên đã được bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô. Bre-zơ-nev đã đặc biệt tâm đắc câu nói của Khơ-rút-shov: "Sự ổn định của đội ngũ cán bộ là sự bảo đảm cho thành công", đã phát triển thành chế độ chức vụ suốt đời. Các cán bộ cao cấp của Liên Xô như Bre-zơ-nev đều qua đời khi còn đương chức.
***
Khi Gooc-ba-chov lên nắm quyền, ông ta thẳng tay thay thế những cán bộ phản đối “cải tổ”, đề bạt những cán bộ ủng hộ chủ trương “tây hóa”. Ông ta đã cài người vào các vị trí trong Bộ Chính trị và Ban Bí thư, thay thế hơn 20 bộ trưởng và 92,5% bí thư khu ủy, thành ủy, tỉnh ủy, đã tạo ra sự hỗn loạn chưa từng có trong đội ngũ cán bộ ở Liên Xô, rơi vào tình thế không thể nào cứu vãn nổi. Như vậy sự phản bội Chủ nghĩa Mác- Lê Nin ở đây chính là Nhà nước Liên Xô thực chất không phải là Xã hội Chủ nghĩa mà là một Nhà nước Phong kiến trá hình. Chính cái nhà nước này đã đẻ ra tầng lớp đặc quyền, đặc lợi, gây ra sự bất mãn sâu sắc trong xã hội Liên Xô. Dưới thời Gooc-ba-chov, tầng lớp đặc quyền còn mong muốn chiếm hữu lâu dài mọi đặc quyền hiện có, để lại cho con cháu đời sau. Vì thế khi đất nước đứng trước nguy cơ tồn vong, tầng lớp đặc quyền đã không ngần ngại lột bỏ mặt nạ, công khai thúc đẩy vứt bỏ CNXH đi theo con đường của CNTB để hợp thức hóa tài sản. Cụ thể hơn, sự phản bội Chủ nghĩa Mác-Lê Nin còn là việc công kích trực diện Chủ nghĩa Mác-Lê Nin. Thời trẻ, khi Gooc-ba-chov hình thành thế giới quan cũng chính là vào thời kỳ Khơ-rút-shov phủ định hoàn toàn Stalin, phủ định lịch sử của ĐCSLX. Điều này đã làm sụp đổ niềm tin vào lý tưởng Cộng sản của Gooc-ba-chov. Gooc-ba-chov từng nói: “Thời trẻ chúng tôi tin theo Đảng, trung thành gia nhập Đảng, nhưng sau Đại hội 20, tư tưởng của chúng tôi bắt đầu có sự thay đổi”. Gooc-ba-chov còn cùng nhà hoạt động xã hội Nhật Bản Daisaku Ikeda xuất bản cuốn sách không chỉ chĩa mũi dùi vào Stalin mà còn chĩa thẳng vào Lê Nin, vào Chủ nghĩa Mác. Gooc-ba-chov cho Liên Xô cần phải thực hiện một nền dân chủ không hạn chế, đưa ra phương án xây dựng mô hình “Chủ nghĩa xã hội dân chủ nhân đạo”, phủ nhận Chủ nghĩa Mác, thực hiện đa đảng, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô. 1988, Hội nghị đại biểu lần thứ 19 của Đảng đã giải tán 23 ban trực thuộc Trung ương, Bộ Chính trị mấy tháng không họp, Đảng Cộng sản Liên Xô hoàn toàn mất quyền kiểm soát tình hình. Sakharov, Popov kêu gọi sửa đổi Điều 6 trong Hiến pháp . Enxin đại diện cho “phe dân chủ” đòi đa đảng và được Gooc-ba-chov hoan nghênh. Ngày 12-3-1990, Đảng Cộng sản Liên Xô tổ chức Đại hội đại biểu bất thường, thông qua nghị quyết về lập chức tổng thống Liên Xô và luật bổ sung sửa đổi Hiến pháp Liên Xô. Lời đề tựa, trước hết xóa đi vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản, đồng thời sửa đổi nội dung trong Điều 6 của Hiến pháp. Điều này thực chất là xóa bỏ cơ sở pháp lý của việc Đảng Cộng sản Liên Xô cầm quyền suốt 73 năm kể từ sau Cách mạng Tháng Mười. Như vậy, sự phản bội Chủ nghĩa Mác – Lê Nin là toàn diện và triệt để, từ cơ sở lý luận, thực tiễn cho đến cả các văn bản pháp lý. Chính nó đã làm tan rã Liên Xô. Dường như đây chính là bài học cho nhóm 72 trí thức nước ta áp dụng. Họ gần như đã copy từng bước, từng hành động của những kẻ đã đập vỡ LX ngày nào. Từ việc nhân danh đấu tranh cho dân chủ, vin vào mọi cớ để quấy rối, đến việc đưa Kiến nghị thay thế Hiến Pháp, xóa bỏ sự hiến định quyền lãnh đạo của Đảng, tách quân đội và công an khỏi Đảng, thay đổi chế độ!
Nguyễn Trung trong bài "Hiến Pháp và những sự bất cập của Dự thảo sửa đổi" đăng trên viet-studies.info/ của Trần Hữu Dũng viết:
- Trong hệ thống nhà nước pháp quyền không thể có “đảng lãnh đạo” như là một bộ phận cấu thành của hệ thống quyền lực nhà nước.
- Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân không thừa nhận bất kỳ thứ chủ nghĩa nào.
- Mọi công cụ chuyên chính của nhà nước như quân đội, công an, những công cụ chuyên chính khác không phải là công cụ của bất kỳ đảng phái chính trị nào ngoài nhà nước pháp quyền và nhân dân.
Trong thực tế, “Nhà nước pháp quyền”, “dân chủ”, “đa nguyên” không phải là những liều thuốc tiên cho tất cả các nước. Việt Nam với một lịch sử bị xâu xé, xem trên mạng, nơi các suy nghĩ được bộc lộ tự do, mới thấy còn quá nhiều sự đối kháng về ý thức chính trị và cả các quan điểm về lịch sử, văn hoá, lối sống. Để bảo vệ cho những ý của mình, trong bài "Đừng xuyên tạc lịch sử để đưa những điều sai trái vào Dự thảo Hiến pháp", Nguyễn Trung đã cho sự tan rã của Liên Xô “Đơn giản là họ bị các lực lượng dân chủ của nhân dân nước mình đánh bại”. Nhưng Nguyễn Trung đã sai bởi như đã phân tích, sự tan rã của Liên Xô là do một loạt nguyên nhân sâu xa về lý luận và thực tiễn. Để rồi cuối cùng, như giọt nước tràn ly kết thúc mọi chuyện, đó chính là việc Goóc-ba-chốp đã bị Enxin đánh bại.
***
Ngoài những nguyên nhân chính như trên, sự tan rã của LX cũng có sự góp sức không nhỏ của Phương Tây. Từ năm 1989, Gooc-ba-chov bắt đầu cải tổ làm tình hình kinh tế ngày càng xấu đi, ông ta đã phải quỳ gối cầu viện từ phương Tây, mở đường cho Phương Tây thực hiện mong ước xóa xổ LX bằng mồi nhử kinh tế. 5-1991, Gooc-ba-chov đã cử một nhà kinh tế đi Mỹ cùng các chuyên gia Mỹ lập kế hoạch Harvard. Theo đó, mỗi năm phương Tây sẽ viện trợ cho Liên Xô từ 30 tỷ - 50 tỷ USD, tổng cộng trong 5 năm là 150 -200 tỷ USD, đáp lại Liên Xô phải thực hiện cải tổ. Nhưng thực chất Tổng thống Nixon đã nói: “Lợi ích chiến lược lúc này không phải là cứu vớt Moscow về kinh tế mà là phá hủy chế độ XHCN ở Liên Xô”. Kết quả LX không nhận được một xu nào. Dù vậy, Gooc-ba-chov đã “đâm lao thì phải theo lao”, vẫn phải làm theo con đường phương Tây dẫn dụ. Nhờ đó, riêng Gooc-ba-chov đã được phương Tây trả công bằng giải Nobel hòa bình năm 1990 và rất nhiều tiền dưới hình thức nhuận bút và hình thức khác. Dù vậy, khi trở thành kẻ bên lề lang thang, ông ta vẫn không thoát khỏi mặc cảm là tội phạm chủ chốt làm tan vỡ LX và đã phải thú nhận sự nghiệp chính trị của mình là thất bại. Với Enxin, một người có bản chất chống đối, phương Tây cũng coi là đối tượng vận động trọng điểm để tìm cách phân hóa Liên Xô. Khi Enxin có được thế lực, đã được mời thăm Hoa Kỳ và được tiếp đón trọng thị. Enxin đã báo đáp ân huệ mà Hoa Kỳ dành cho mình bằng cách tháng 12-1991, trước khi mật bàn với lãnh đạo Ukraine về việc giải thể Liên Xô, ông đã ta thông báo việc này với Hoa Kỳ. Như vậy, từ sai lầm và tham vọng, Gooc-ba-chov và Enxin đã làm tay sai cho Phương Tây phá nát chính Tổ Quốc của mình. Mục đích chính của họ chỉ là phá vỡ đối trọng chủ yếu trên bàn cờ thế giới! Nên xong việc những nước thuộc LX cũ chỉ như dạng chư hầu vương vãi của họ mà thôi! Cuối cùng việc LX tan rã chỉ tạo điều kiện cho thế giới trở thành đơn cực nguy hiểm. Chúng ta đều biết kẻ mạnh thường tham. Trong lịch sử, ta từng thấy quân Nguyên Mông muốn thống trị thế giới như thế nào, rồi bọn Phát xít từng thực hiện tham vọng “làm cỏ” thế giới như thế nào! Tổng thống Nga Putin, người được hưởng lợi nhiều nhất từ sự tan rã của LX, vẫn phải chua xót nói: “Sự sụp đổ của Liên bang Xô Viết là một thảm hoạ địa chính trị lớn nhất của thể kỷ 20”. Đến cả Solzhenitsyn, tác giả đã kịch liệt phủ định Stalin khi suy ngẫm lại cũng phải thừa nhận “Tôi đã hại Tổ quốc Nga”. Còn cựu Tổng thống Ukraine Kravchuk, một trong ba nhân vật tham gia ký kết hiệp định giải thể Liên Xô sau này cũng nói: “Nếu như năm 1991, tôi biết được cục diện đất nước sẽ phát triển đến như cục diện như hôm nay thì khi đó tôi đã nhất quyết chặt đứt cánh tay mình chứ không ký vào Hiệp định”.
***
Con người luôn có phần con và phần người vì vậy các nhà tư tưởng, các nhà khoa học xã hội đã đặt ra các biện pháp để phát huy phần người và khống chế phần con, như nhà nước thì có luật pháp còn Chủ nghĩa Mác Lê Nin có Nguyên tắc Tập trung Dân chủ. Hai vế của nguyên lý này luôn phải cân bằng và tùy thuộc vào thực tế, nếu không đều dẫn đến tai họa. Bài học từ sự tan rã Liên Xô thật đau đớn. Chỉ có con người xây dựng nhưng sự đập phá cũng chính từ bàn tay con người. Những kẻ dốt, ác nhưng lại tham vọng chính là những kẻ phá hoại. Những kẽ hở, những sai lầm của công tác cán bộ giúp chúng có vị trí và dần tạo được thế lực để rồi gây họa. Thật e ngại trước tình trạng ở ta cũng có không ít công chức cao cấp vào Đảng chỉ để cầu quyền lợi, hưu rồi không cần nữa thì trở mặt chống Đảng. Kỳ lạ hơn nữa là có cả một số còn đương chức. Như trường hợp Phạm Xuân Nguyên chẳng hạn, là một trưởng phòng của Viện Văn, một Chủ tịch Hội Nhà Văn Thủ đô HN, nhưng một tay nhận Huy hiệu 30 năm tuổi Đảng còn một tay lại ký tên trong Danh sách đòi từ bỏ sự hiến định quyền lãnh đạo của Đảng! Tất nhiên không phải họ ngu dốt không phân biệt được tốt xấu, đúng sai, mà chính là họ đã bất chấp tất cả để trục lợi. Phải chăng vì nhu nhược, vì cả nể, hay xã hội ta không còn chuẩn mực của đạo lý nữa nên mới có tình trạng trắng đen lẫn lộn, thiện ác bất minh như vậy? Sự tan rã LX chính là vì người ta nhu nhược không dám bắt giam Gooc-ba-chov, còn chuyện Gooc-ba-chov thua Enxin cũng chính là vì Gooc-ba-chov không dám bắt giam Enxin! Cũng thật e ngại khi “Nhà nước pháp quyền”; “dân chủ” đang trở thành “mốt” của ngôn ngữ chính trị. Cả chuyện phúc quyết toàn dân Dự thảo Hiện pháp cũng vậy. Từ “nghị” Quốc, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường đến cựu Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Văn An đều cho rằng Dự thảo Hiến pháp cần phải được phúc quyết toàn dân. Nhưng nhìn một cách thực tế, nếu như vậy, lá phiếu của các vị cũng chỉ có giá trị ngang với bà bán cá, bán rau không hiểu chữ Hiến pháp là gì. Như vậy liệu kết quả phúc quyết toàn dân sẽ là tốt và đúng đắn hơn chăng? Cạnh đó, việc nhân danh đấu tranh cho dân chủ để viết bậy, nói bậy, làm càn cũng diễn ra tùm lum. Đỉnh điểm là vụ “nhóm 72” ngang nhiên đưa Kiến nghị đòi “lật Hiến pháp”, thay đổi thể chế. Có điều khó hiểu là tại sao có nhiều người có trình độ chuyên môn rất cao nhưng lại rất hăm hở muốn nước ta đi theo vết xe đổ của LX như vậy? Các vị cần phải biết Liên Xô là một nước hùng mạnh, khoa học Kỹ thuật tiên tiến. Hồi Đại chiến Thế giới, LX tự mình sản xuất xe tăng, máy bay, đạn dược, đánh tận sào huyệt Phát xít Đức, khiến Hít Le phải tự sát. Nước Nga cũng giàu tài nguyên khoáng sản, ý thức dân chúng thuần nhất không bị ngoại bang đô hộ nên không phức tạp như nước ta, nên sau sự tan rã của LX, nước Nga đã phần nào hồi phục. Còn Việt Nam ta nếu sụp đổ, như lịch sử đã nhiều lần lặp lại, sẽ là hỗn loạn, là giành giật cấu xé, là sự can thiệp của ngoại bang, là nồi da xáo thịt, sẽ là bản sao dạng Pakistan, Apganistan, Irac, Lybi hôm qua, hoặc như Ai Cập, Xyri trong những ngày hôm nay, chứ còn lâu mới được như nước Nga.
TPHCM 9-9-2013
ĐÔNG LA
