TUỔI THƠ
Có nhiều vấn đề muốn chia sẻ những tâm tư nhưng nhiều quá thành ra không chia sẻ gì cả. Hôm nay ngày 20-11, tôi nhớ về thời đi học của mình.
Hiện bạn fb của tôi có đủ bạn cấp 1, 2, 3, đại học, có cả 3 chị em con ông giáo Bất, dạy tôi học cấp II, cô em út mới vào comment dưới mấy cái truyện tôi viết về thời trẻ con của tôi ở quê: “Hoài Nguyễn: Em đã đọc hết . Và e đã khóc. Ký ức tuổi thơ ùa về trong e, bên mẹ, bên bác, bên cánh võng. Những địa danh mà 35 năm qua e được thấy, được nghe. Ông Bí, Đằng Nghè, rồi gốc đa ông Kênh ... Tất cả đã xa hết rồi a ạ. Mẹ e đã không còn, tất cả đã rời xa. Cái sân kho nơi e tập thiếu niên rộng mênh mông giờ đây chẳng còn. Mảnh đất bị thu hẹp lại hết mất rồi. Buồn... nhớ mẹ lắm a ạ”.
Hôm nay, tôi đăng lại bài thơ về thời đi học của cả thế hệ tôi chứ không chỉ của riêng tôi. Ngày đầu tiên tôi đi học lớp vỡ lòng ở nhà thờ họ tôi, thầy là ông giáo Dưỡng cùng xóm. Tôi học muộn nên cái đầu tiên tôi được học chính là viết số 1, một chuyện lạ nên mới giúp tôi viết được đoạn độc đáo, có 1 không 2 này, về mặt sáng tác nghĩa là đã sáng tạo, là hay:
Rồi tôi đến trường trong một sáng thiêng liêng
Kiến thức đầu tiên ông giáo trao cho là con số 1
Có phải mày là khởi đầu của bao điều không hở con số 1?
Như chiếc gậy thần tôi vịn dọc đời đi
Còn nhớ làm xong bài này, hồi đó tôi còn thân thằng Nguyễn Quốc Chánh, nó đọc xong bảo “Thơ ông hay hơn đám Nguyễn Duy, Trần Mạnh Hảo rồi. Theo dòng chính thống thì thơ ông là đổi mới”. Không ngờ sau đó thằng bạn từng rất thân này lại chống chế độ ghê gớm!
Xin giới thiệu bài thơ.
20-11-2024
ĐÔNG LA
Tôi sinh ra khi đất trời vừa tạnh chiến tranh
Tưởng mỗi tế bào trên cơ thể đều mang vết thương của cha trên đất Điện Biên bỏng khét
Tưởng mỗi niềm vui, mỗi nỗi đau đều có dấu vết chờ trông ngày nào của mẹ
Tiếng khóc chào đời có sạm màu khói đạn bom?
Chở nặng kỷ niệm thơ ngây dòng sông nhỏ thân thương
Gốc đa già buông râu rễ lòng thòng trên mặt nước
Chiếc vó bè nhà ai đêm ngày mài miệt
Dưới trăng hè vẩy cá sáng lung linh
Nhớ những chiều đầy gió heo may cưỡi trâu giữa cánh đồng
Nhìn đàn chèo pheo đen tuyền về đậu kín rặng tre đầu ngõ
Hương cốm dâng khi mờ khi tỏ
Đàn vịt bầu lạch bạch góc bờ mương
Rồi tôi đến trường trong một sáng thiêng liêng
Kiến thức đầu tiên ông giáo trao cho là con số 1
Có phải mày là khởi đầu của bao điều không hở con số 1?
Như chiếc gậy thần tôi vịn dọc đời đi
***
Cha còn nhớ không lần đầu tiên con được điểm 10 môn toán?
Như mố trụ đầu bắc những nhịp cầu vui
Con kiêu hãnh suốt một thời thơ bé
Trang vở xinh mở rộng những khoảng trời
Tâm hồn thơ ngây trải ra như khoảnh đất
Ông giáo già gieo vãi hạt sớm hôm
Tay nâng niu từng mầm chồi kiến thức
Như nâng niu từng hạt ngọc thiêng liêng
Như đứa trẻ mới tập đi lẫm chẫm trong khu rừng bí ẩn
Mỗi bài toán đơn sơ giống một cuộc ú tim
Cái ẩn số cứ chập chờn phía lùm cây trước mặt
Đốt đèn lên con lóng ngóng đi tìm
“Con sau này phải thành kỹ sư, bác sĩ
Cha sẽ cho học hết các lớp trên đời”
Ôi ước mơ của người nông dân chân tay vàng cáu
Con sẽ sống suốt đời trong mệnh lệnh ấy cha ơi!
***
Nhưng bỗng một chiều cả trời xanh vỡ vụn
Mái ngói đỏ tươi lả tả sân trường
Hàng phi lao mảnh bom thù chém gục
Sông quằn lên những cồn sóng đau thương!
Thương chiếc bảng đen mảnh bom găm rách nát
Khung trời vuông ngã gục dưới chân tường
Cái điểm 10 tròn xoe cũng bị thương trên trang vở
Khói đốt trường cay đến muôn phương!
Nhưng chiến tranh là gì con chưa thể hiểu?
Chỉ tiếc màu lá rêu phủ sạm màu áo trắng học trò
Chỉ khó chịu trên đầu chiếc mũ rơm nặng trịch
Tiếng kẻng liên hồi chặt khúc bài giảng thầy cô!
Con lại đến với ngôi trường sơ tán
Bốn bờ tường như bốn ụ đất lom khom
Cô vá lại cho con cái ước mơ rách nát
Vết nứt trên cây lại nảy những chồi non./.
Viết năm 1989 tại TPHCM
