VỀ NHỮNG LÃNH ĐẠO HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM
Tôi mới nhận được giấy mời của Hội Nhà Văn VN, Chủ tịch Nguyễn Quang Thiều ký, mời đi họp. Với những tâm tư dưới đây thì không biết tôi có nên đi dự hay không?
***
Nền văn chương đương đại VN hiện có tình trạng lộn tùng phèo, thậm chí rác rưởi lên ngôi, chính là do công tác cán bộ chọn người lãnh đạo sai lầm.
Còn nhớ Chế Lan Viên, sau khi được phẫu thuật ở BV Chợ Rẫy, ông an dưỡng ở tầng 10. Cơ thể con người có sức phục hồi vết thương kỳ lạ, ông gần như trở lại bình thường, tiếc là với sự di căn thì không chống được. Một hôm tôi tới thăm ông, tôi thấy có Nhà Văn Anh Đức. Tôi đã ngồi nghe hai ông sôi nổi bàn chuyện Nguyễn Khải hay Nguyễn Khoa Điềm ai sẽ lên thay Nguyễn Đình Thi để lãnh đạo Hội Nhà Văn VN tốt hơn? Sau đó kết quả bất ngờ, Vũ Tú Nam được chọn chứ không phải Nguyễn Khải hay Nguyễn Khoa Điềm. Vũ Tú Nam lên đã mắc sai lầm để Hội Nhà Văn trao giải thưởng hàng năm cho cuốn “Nỗi buồn chiến tranh” của Bảo Ninh. Ban Chấp hành Hội Nhà Văn đã phải viết kiểm điểm đọc trước Đại hội Hội Nhà Văn VN, Báo Công an TPHCM có đăng. Dù vậy “Nỗi buồn chiến tranh” đã trở thành khối u phát tác trong khuynh hướng đón gió, trở cờ, lật sử cho đến tận hôm nay.
***
Nguyễn Khoa Điềm sau Vũ Tú Nam lên lãnh đạo Hội Nhà Văn VN, tiếp theo ông còn có cả một quá trình dài luôn thăng quan tiến chức, lên Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin, lên Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương. Chỉ khi Nguyễn Khoa Điềm về hưu, tự vạch áo cho thiên hạ xem lưng, thì người ta mới biết thực sự ông ta là người thế nào.
Trên báo laodong.com, trong bài trả lời phỏng vấn “Giờ chỉ còn chường mặt ra trong thơ”, nếu không nói ra có lẽ không ai biết người nói lại chính là Nguyễn Khoa Điềm: “Sống trong một xã hội như xã hội mình thì khi nào cũng phải sợ, bởi điều phiền toái xuất hiện từ những phía mà mình không ngờ được, thậm chí nhiều khi nó đến từ anh em, bạn bè”.
Phải chăng Nguyễn Khoa Điềm nói về chuyện mà Nhà văn Nhật Tuấn đã kể lại trên blog:
“… xảy ra một việc động trời chưa từng thấy… Một nhà phê bình lý luận ở TP Hồ Chí Minh, là Giáo sư Trần Thanh Đạm, đã viết một bài nảy lửa đả phá một số quan điểm mới mẻ của ông Nguyễn Khoa Điềm trước “hiện tượng Nguyễn Huy Thiệp”; “Không kể chuyện Thiệp trả lời phỏng vấn “ói mửa vào cuộc Kháng chiến Chống Mỹ cứu nước”, Thiệp còn gọi đám nhà văn trong nước là bọn “giặc già” vừa bất tài, vừa tham lam vừa thất học… Bị chửi ông chửi cha vậy mà Hội nhà văn Việt Nam vẫn im thin thít, ngay cả Tổng thư ký Hội Hữu Thỉnh vào những dịp đăng đàn diễn thuyết cũng…“ngó lơ”. Vậy mà có ai ngờ, đồng chí Trưởng ban Văn hoá Tư tưởng Nguyễn Khoa Điềm chẳng những không phát lệnh “giết chết thằng Thiệp” lại còn khen ngợi Thiệp thì còn trời đất nào nữa hở … Trung ương Đảng?”
GS TRẦN THANH ĐẠM đã viết về chuyện đó:
“Trong khi một số nhà văn, nhà phê bình lên án những ngôn luận xằng bậy của anh Thiệp đối với các văn hữu trong Hội nhà văn… thậm chí xúc phạm đến cuộc kháng chiến dân tộc thì đồng chí Nguyễn Khoa Điềm có ý muốn che chắn cho Nguyễn Huy Thiệp”.
***
Nhưng rồi Nguyễn Khoa Điềm cũng phải hưu. Đỗ Hoàng đã viết trên blog:
“Ông quan to, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm không giấu sự nuối tiếc, bực bội, cả căm tức khi mình bị buộc về hưu giữa chừng… Sự hồi hưu ở quê là một sự đi đày:
“Tóc trắng như thời gian thích chữ lên trán
Đày anh về quê
Không thể chạy trốn số phận”
(Trích từ bài “Nhặt ghi”)”
Còn tôi (Đông La) thì thấy trong bài “Nói với nhà văn quá cố”, Nguyễn Khoa Điềm viết thế này:
Chắc các anh sẽ nheo mắt cười
Tha thứ cho chúng tôi đã sống dai đến vậy
Xả rác ở các nhà xuất bản nhiều đến vậy
Mà được gì cho cuộc sống hôm nay?
Như vậy, không lẽ để giữ được “trọng trách” về Tư tưởng Văn hóa, Nguyễn Khoa Điềm buộc phải cho “xả rác” ở các nhà xuất bản, và rồi chỉ sau khi về hưu, ông mới sống thật như câu trả lời trên laodong.com sau đây:
“… tôi đã nghỉ hưu, nhưng nhiều người lãnh đạo mong tôi phải thế này thế kia, phải làm thơ ngợi ca, phải hô hào tiến lên... Vừa rồi khi tôi công bố một số bài thơ trên báo sau khi về Huế, có rất nhiều ý kiến khác nhau, thậm chí có người chê trách tôi “đổi giọng”, nhưng tôi không quan tâm...”
Trên truyền thông luôn tràn ngập những lời phát biểu của các vị lãnh đạo về những quốc nạn đang đẩy chế độ đến nguy cơ “tồn vong” và đã phát động cuộc chiến chống tham nhũng, chẳng có ai lại có thể ấu trĩ mong nhà thơ tài danh Nguyễn Khoa Điềm “phải làm thơ ngợi ca, phải hô hào tiến lên” một cách ngô nghê như thế!
Không ai có thể ngờ Nguyễn Khoa Điềm từng viết những câu thơ ca ngợi đất nước thì bây giờ khi về hưu lại viết “đất cát thì có giá” còn “đất nước thì mất giá”!
Xem chừng Nguyễn Khoa Điềm do “mê quan lộ” quá như tâm sự trong một bài thơ, ông cũng không hiểu Đạo Phật nên “chấp” quá, mới làm thơ về chuyện được mất, thua thiệt như thế này:
“Giữa thế giới không nhiều may mắn/ Ta học cách vừa lòng với mình”; và trong “Nói với nhà văn quá cố”, ông ta cũng viết: “Và yên lòng mình chưa thua thiệt/ Ngày cuối năm buồn tẻ/ Tôi may mắn hơn các anh/ Còn gặm được khúc xương chớm mùi hóa thạch…”
Một đời "cống hiến" của Nguyễn Khoa Điềm, cái an tâm lúc về già chỉ là thấy mình "chưa thua thiệt" và may mắn của ông chỉ là "Còn gặm được khúc xương chớm mùi hóa thạch" thôi sao?
.***
Nguyễn Quang Thiều chắc tâm đắc với những tư tưởng “đổi giọng” của Nguyễn Khoa Điềm, từ việc Thiều ca ngợi “Nỗi buồn chiến tranh” của Bảo Ninh là “chạm vào mẫu số chung nhân loại”, ca ngợi Nguyễn Huy Thiệp là “Nhà văn tìm đạo cho dân”, Thiều cũng viết về thơ Nguyễn Khoa Điềm thế này: “Chất hiền minh của trí tuệ dân gian thấm đẫm trong từng từ”.
Thực chất, chính Nguyễn Khoa Điềm sau một thời gian dài luôn khoác cái áo quan chức đạo mạo lên người, khi về hưu, đã tự vạch áo cho thiên hạ xem lưng, như viết ở trên, Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện một trí tuệ sai trái và xôi thịt chứ chẳng phải “hiền minh” như Thiều tâng bốc.
***
Nguyễn Khoa Điềm ngoài bảo vệ Nguyễn Huy Thiệp cũng từng bảo vệ Trần Mạnh Hảo. Nên để kết bài này, xin tặng bạn đọc bài “thơ Bút Tre” tôi làm về Nguyễn Khoa Điềm và Trần Mạnh Hảo:
CÓ HAI ĐẤT NƯỚC
Việt Nam có Nguyễn Khoa Điềm
Hồi còn đương chức kết liền (liên kết) Mạnh Hao (Hảo)
Cùng yêu đất nước biết bao
Người vào chính trị (Bộ Chính trị) người vào ban thơ (Hội Nhà Văn)
Bất Hảo bất chợt trở cờ
Điềm ta bực tức phớt lờ đi luôn
Bỗng dưng chớp giật, sóng dồn
Khoa Điềm sét đánh về vườn thinh linh (thình lình)
Đất nước đương chức đẹp xinh
Hưu rồi bỗng thấy nó thành ruồi bu
Hảo ta sướng quá hoan hô
Lại yêu Điềm tựa như chưa giận hờn
Lại chung nhau một nỗi niềm
Người tung kẻ hứng sát liền bên nhau
Xưa cùng yêu nước biết bao
Nay cùng chê nước khác nào quân Nguy (Ngụy).
TPHCM
28-11-2024
ĐÔNG LA
