BẢO NINH TRONG THÁC LŨ CƠ HỘI, ĐÓN GIÓ, TRỞ CỜ, PHẢN TRẮC
“NỖI BUỒN CHIẾN TRANH CỦA BẢO NINH LÊN VTV1 VỚI TINH THẦN YÊU NƯỚC ANH CÓ CẦN PHẢN BIỆN VỚI TGĐ ĐTHVN NGUYỄN THANH LÂM KHÔNG?”.
Những ngày mưa bão hôm nay, thật đau lòng và lo lắng trước những hậu họa do bão lũ gây ra. Nhưng với những người hiểu biết còn thấy cái khuynh hướng cơ hội, đón gió, trở cờ, phản trắc trong lĩnh vực chính trị, tư tưởng có nguy cơ gây ra hậu họa còn hơn mưa bão nhiều. Những bài học nhãn tiền như sự tan vỡ ở LX, chiến tranh tại Ukraina, bạo loạn ở Bangdalesh, và mới nhất, hỗn loạn ở Nepal.
***
Goocbachov khi nắm quyền từng thực hiện glasnost và perestroika hướng theo Mỹ và Phương Tây với mồi nhử kinh tế là kế hoạch Harvard, mỗi năm Mỹ và phương Tây sẽ viện trợ cho Liên Xô từ 30 tỷ - 50 tỷ USD. Nhưng thực chất Tổng thống Nixon đã nói: “Lợi ích chiến lược lúc này không phải là cứu vớt Moscow về kinh tế mà là phá hủy chế độ XHCN ở Liên Xô”. Kết quả LX tan vỡ, riêng Gooc-ba-chov đã được phương Tây trả công bằng giải Nobel hòa bình năm 1990.
Sự hỗn loạn trước và khi tan vỡ ở LX đã tạo ra ở VN khuynh hướng cơ hội, đón gió, trở cờ, phản trắc, hướng về Mỹ và Phương Tây. Khuynh hướng này thể hiện nhiều kiểu: phủ nhận Chủ nghĩa Mác-Lê, xúc phạm cả lãnh tụ, các nhà cách mạng, anh hùng liệt sĩ, lật sử, xuất hiện ở tất cả các lĩnh vực trong xã hội VN. Lĩnh vực khoa học có Chu Hảo, Quang A, Ngô Bảo Châu, v.v… Đặc biệt, Châu đã rất láo khi viết về Bác Hồ “Có yêu quý ai hãy mong họ siêu thoát đừng bắt họ sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta”; bên Giáo dục, Nguyễn Minh Thuyết và Trần Đình Sử có trong Danh sách “72 tên” đòi tước quyền lãnh đạo của ĐCSVN, thay đổi chế độ, nhưng vẫn được chọn làm chủ biên và chủ duyệt sách giáo khoa; bên Sử có Phan Huy Lê cho “Lê Văn Tám là hư cấu” , Dương Trung Quốc cho Pháp “không xâm lược VN chỉ mượn đường đánh TQ”, Vũ Minh Giang cho cuộc kháng chiến ở ta là “cuộc chiến ý thức hệ”. Lĩnh vực văn chương đông đảo hơn, tầng tầng lớp lớp, từ chủ soái Nguyên Ngọc phất cở “đổi mới lộn ngược văn chương”, Dương Thu Hương “khóc như cha chết khi quân ta chiến thắng”, Hoàng Ngọc Hiến cho Bác Hồ tự chết vào 2-9, Huệ Chi cho “Đảng thực hiện canh bạc bịp”, lĩnh vực Lý luận Phê bình Nguyễn Đăng Mạnh, Trần Đình Sử, Vương Trí Nhàn, Lại Nguyên Ân, Trần Đăng Suyền, Phạm Xuân Nguyên, Nguyễn Đăng Điệp, Văn Giá, v.v…, sáng tác có Nguyễn Huy Thiệp, Bảo Ninh, Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Quang Lập, v.v… đều ủng hộ “đổi mới lộn ngược văn chương” của Nguyên Ngọc, và giống nhau ở chỗ đều ca ngợi văn Nguyễn Huy Thiệp và “Nỗi buồn chiến tranh” của Bảo Ninh. Riêng Nguyễn Quang Thiều từng ca ngợi NHT là “nhà văn tìm đạo cho dân”, ca ngợi “Nỗi buồn chiến tranh” là “chạm vào mẫu số chung nhân loại”, nhưng tôi nghe tin Thiều được đến 85% hội viên HNVVN bầu làm chủ tịch, tức đa phần Hội Nhà Văn VN đã ủng hộ khuynh hướng “đổi mới lộn ngược” của Nguyên Ngọc.
***
1979, Nguyên Ngọc từng được giao làm Bí thư Đảng Đoàn Hội Nhà Văn VN lãnh đạo văn chương. Khi làm TBT Văn nghệ, Nguyên Ngọc đã cho đăng bài của Nguyễn Minh Châu “Hãy đọc lời ai điếu cho một giai đoạn văn nghệ minh hoạ”, tạo nên cái không khí Hồng vệ binh “lật đổ các thần tượng đã rữa nát” theo đúng tinh thần chống Stalin của Khơrutsov và glasnost của Goocbachov. Chính Nguyên Ngọc đã khai sinh một tên tuổi mới là Nguyễn Huy Thiệp viết bôi đen Vua Quang Trung, trả lời nhà báo Phương Tây là “nôn mửa vào cuộc kháng chiến”. Với Nỗi buồn chiến tranh”, Nguyên Ngọc cũng tâng bốc: "Đây là cuốn tiểu thuyết về một cuộc chiến đấu của một con người tìm lẽ sống hôm nay. Bằng cách chiến đấu lại cuộc chiến đấu của đời mình”. Viết vậy, Nguyên Ngọc đã hoàn toàn bịa đặt, huyên thuyên bởi nhân vật chính là Kiên, một CCB, như thằng tâm thần, chỉ luôn “dầm mình trong rượu” và “viết văn” xuyên tạc sự thật.
***
Vì vậy, hôm nay, tôi viết lại đôi điều đã viết về NBCT theo ý của bạn Hữu Nguyên.
Cuốn “Thân phận tình yêu” (tên khác của “Nỗi buồn chiến tranh”) được Hội Nhà Văn VN trao giải năm 1991, đã bị dư luận phản đối dữ dội, đặc biệt là những sĩ quan quân đội. Tạp chí Cộng sản có bài TỪ ĐÂU ĐẾN NỖI BUỒN CHIẾN TRANH? của TRẦN DUY CHÂU có đoạn:
“Bằng sự bôi nhọ sự nghiệp chống Mỹ của nhân dân ta, Bảo Ninh không chỉ xúc phạm đến những người đang sống … Tác giả Nỗi buồn chiến tranh còn muốn giết chết hẳn những người đã vĩnh viễn nằm xuống để cho “dân tộc quyết sinh”… Đó là sự khai tử của một ngòi bút quá nhẫn tâm đã coi họ là vật hy sinh mù quáng cho những cuồng vọng của con người”.
(Nguồn: Tạp chí Cộng sản, Hà Nội, số 10 (tháng 10-1994)
Trước tình hình đó, những người đã xét duyệt, trao giải cho NBCT như Vũ Tú Nam, Tổng thư ký Hội Nhà Văn VN (như Chủ tịch bây giờ), Nguyễn Khải, Nguyễn Quang Sáng đã thừa nhận là trao giải sai. Ban Chấp hành Hội Nhà văn khóa IV phải đọc bản tự phê bình trong Báo cáo trước Đại hội lần thứ V, đã in trên Báo Công an Tp HCM, số 478, ngày 13-9-1995.
Bảo Ninh đã thừa nhận khi viết tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh” là: “Tôi không muốn viết theo một cái “tông” có sẵn”, nên: “Những gì tôi viết trong cuốn sách này, tôi cũng đã nói rằng nó không hoàn toàn là sự thật”. “chiến tranh tóm gọn lại là sự chết chóc, hủy diệt. Tôi nghĩ thế là quyền của tôi, và có người phê phán, tôi thấy cũng chẳng sai”; “cách viết của tôi về chiến tranh khác với các nhà văn khác” (http://www.Baodatviet.vn/Utilities/ PrintView.asp x?ID=9840).
“Cái khác” của Bảo Ninh chính là: nếu thời chiến đa phần thanh niên nhập ngũ theo lý tưởng giải phóng dân tộc, tham gia chiến đấu để giành lại chủ quyền đất nước thì nhân vật Kiên của Bảo Ninh ra đi với lời dặn của cha là: một người sinh ra là “để sống, để nếm trải sự đời một cách đủ ngành ngọn chứ không phải là hy sinh nó”, “mong con hãy cảnh giác với tất cả những sự thúc giục con người lấy cái chết để chứng tỏ một cái gì đấy” (Nỗi buồn chiến tranh, NXb Hội Nhà văn, 1991, tr.61); “Cái khác” của Bảo Ninh là viết bôi đen hình ảnh “anh chiến sĩ giải phóng”: Hiếp dân lành (chuyện cô Phương bị hiếp tập thể trên tầu) (tr.243) ; hành lạc tập thể (giữa phân đội trinh sát với 3 cô gái trong khu trại tăng gia huyện đội) (tr.31); bài bạc, hút xách (hút hồng ma), trốn chạy, đào ngũ (nhân vật Can), tàn sát tù binh (tr.42), v.v…
Tiêu chuẩn cao nhất để xác định giá trị của một tác phẩm văn chương hiện thực, nhất là lại phản ánh lịch sử, chính là tái hiện được sự thật. Thứ hai, người cầm bút nào cũng phải hiểu là “Văn chương phải tải đạo”. Với “Nỗi buồn chiến tranh”, như chính Bảo Ninh đã thú nhận là mình viết “không hoàn toàn đúng” và “người phê bình tôi cũng không sai”. Vậy “Nỗi buồn chiến tranh” là cuốn sách đã xuyên tạc sự thật, mà đã sai sự thật thì cuốn sách tải được “đạo” gì? Có chăng chỉ có thể là tà đạo mà thôi!
***
Nhưng Hội Nhà Văn VN đến trào Hữu Thỉnh, 2016, đã đề cử “Nỗi buồn chiến tranh” Giải thưởng Nhà nước, cứ như HNV không phải thuộc Nhà nước CHXHCNVN như thời Vú Tú Nam lãnh đạo mà thuộc một nước khác, với cái nhìn ngược lại về giá trị văn chương phản ánh lịch sử, bất chấp sự xuyên tạc sự thật, bôi đen Đội quân Giải phóng anh hùng, lật sử, nhìn cuộc Kháng chiến của VN theo cách nhìn của Mỹ.
Chủ tịch HNV VN Hữu Thỉnh đã “buồn vô cùng”, và “bảo vệ Bảo Ninh… hết mức”. Như vậy, Hữu Thỉnh đã phản lại đồng đội, phản lại chính thơ mình, như từng viết trong bài “5 anh em trên một chiếc xe tăng”, bài mà Doãn Nho đã phổ nhạc thành bài hát nổi tiếng, viết các chiến sĩ xe tăng “Trước quân thù lòng chỉ biết có tiến công”. Bởi Bảo Ninh, với cách nhìn của một kẻ bệnh hoạn, đã viết bộ đội chiến đấu như điên dại, khát máu, như súc vật thế này: “Tôi (nhân vật chính) như sẵn sàng nhập thân trở lại với cảnh lửa, cảnh máu, những cảnh chém giết cuồng dại, méo xệch tâm hồn và nhân dạng. Thói hiếu sát. Máu hung tàn. Tâm lý thú rừng. Ý chí tối tăm và lòng dạ gỗ đá”.
***
Có những GS Văn chương vẫn ca ngợi “Nỗi buồn chiến tranh”, như Trần Đăng Suyền, Trần Đình Sử, v.v… Tôi đã viết họ là “bọn GS văn mất dạy” vì họ không ghi nhớ lời cha ông dạy “chân, thiện, mỹ” là giá trị cốt lõi của văn chương, bởi chính Bảo Ninh từng nói mình viết không đúng sự thật; và GSTS Nguyễn Cảnh Toàn như một nhân chứng đắt giá, người từng cùng nhập ngũ, cùng đơn vị với Hoàng Ấu Phương (tên thật Bảo Ninh), trên fb anh đã cho biết Bảo Ninh viết “rất rất nhiều sự việc bịa đặt, sai sự thật” về đồng đội của mình”.
Chính vì có sự “định hướng” của HNV, của các GS văn chương ca ngợi NBCT sai trái như vậy, nên các họ trò về làm ở các báo, đài đã bị nhồi sọ, tiếp tục ca ngợi sai trái NBCT. Chính vậy mới có chuyện ngược đời, khi cả nước tưng bừng mừng lễ Quốc khánh 2-9, chương trình về văn chương nghệ thuật trên VTV lại ca ngợi “Nỗi buồn chiến tranh” của Bảo Ninh, cuốn sách cho cuộc kháng chiến bảo vệ nền độc lập được tuyên ngôn trong ngày Quốc khánh 2-9 đó là “nỗi buồn”!
***
Bảo Ninh sau viết NBCT còn có sai lầm dây chuyền. Trên báo điện tử Bình Phước, 06/10/2019, có bài “Xét lại lịch sử” - âm mưu thâm độc” cho biết, Bảo Ninh, khi trả lời phỏng vấn trong tập 9 bộ phim tài liệu “Chiến tranh Việt Nam” của Ken Burns và Lyun Novick, đã cho rằng cuộc kháng chiến ở ta: “đó là một cuộc nội chiến”. (https://baobinhphuoc.com.vn/.../xet-lai-lich-su---am-muu...)
Ai có chút hiểu biết và tôn trọng sự thật cũng phải thấy rằng cuộc chiến tranh đã xảy ra tại VN không phải là nội chiến mà xuất phát từ việc Pháp đã xâm lược VN, phải chấm dứt khi bị thua đau tại Điện Biên Phủ, Mỹ đã thế chân Pháp, lập ra chế độ VNCH để duy trì cuộc chiến, thực hiện "thuyết domino" (domino theory) của Tổng thống Dwight D. Eisenhower, sử dụng VN làm tiền đồn chống Chủ nghĩa Cộng sản tại Đông Dương. Mỹ đã làm mọi cách để chiến thắng nhưng đã thua, và thừa nhận sai lầm. Cựu bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert McNamara đã phải thú nhận: “Chúng tôi đã sai lầm, sai lầm khủng khiếp!”
Bảo Ninh đã cho là “nội chiến” chứng tỏ đã quá dốt và mù lịch sử. Nhưng thực chất Bảo Ninh lại không dốt mà là người rất khôn ngoan, nên nói như vậy, Bảo Ninh chỉ có thể là một kẻ cơ hội, đón gió, trở cờ, một kẻ phản bội!
Những phát ngôn của những nhân vật chóp bu cả phía Mỹ và VNCH như những cái tát giáng thẳng vào miệng lưỡi những kẻ nói ngược như Bảo Ninh.
Theo https://vi.wikipedia.org/, trong bài “Quá trình can thiệp của Mỹ vào Việt Nam (1948-1975)” có đoạn:
“…thượng nghị sĩ (4 năm sau trở thành Tổng thống) John F. Kennedy tuyên bố vào ngày 1/6/1956:
“Nếu chúng ta không phải là cha mẹ của nước Việt Nam bé nhỏ [chỉ Việt Nam Cộng hòa] thì chắc chắn chúng ta cũng là cha mẹ đỡ đầu của nó. Chúng ta là chủ tọa khi nó ra đời, chúng ta viện trợ để nó sống, chúng ta giúp định hình tương lai của nó (…). Đó là con đẻ của chúng ta - chúng ta không thể bỏ rơi nó, chúng ta không thể không biết tới những nhu cầu của nó”.
Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu cũng đã từng phát biểu: "Nếu Mỹ mà không viện trợ cho chúng tôi nữa thì không phải là một ngày, một tháng hay một năm mà chỉ sau 3 giờ, chúng tôi sẽ rời khỏi dinh Độc Lập!" Tướng Nguyễn Cao Kỳ, năm 2005, khi về Việt Nam và trả lời phỏng vấn của báo Thanh Niên, đã nói: "Mỹ luôn luôn đứng ra trước sân khấu, làm "kép nhất". Vì vậy ai cũng cho rằng đây là cuộc chiến tranh của người Mỹ và chúng tôi là những kẻ đánh thuê".
Tiến sĩ Daniel Ellsberg, sĩ quan Lầu Năm Góc và là cố vấn Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã viết:
"... Cuộc chiến đó không có gì là "nội chiến", như nó đã không là nội chiến trong cuộc tái chiếm thuộc địa của Pháp được Mỹ ủng hộ. Một cuộc chiến mà trong đó một phía hoàn toàn được trang bị và trả lương bởi một quyền lực ngoại quốc – một quyền lực nắm quyền quyết định về bản chất của chế độ địa phương vì những quyền lợi của mình – thì không phải là một cuộc nội chiến... Theo tinh thần Hiến chương Liên Hiệp Quốc và theo những lý tưởng mà chúng ta (nước Mỹ) công khai thừa nhận, đó là một cuộc ngoại xâm, sự xâm lược của Mỹ".
***
Phạm Xuân Nguyên, một tín đồ của “Nỗi buồn chiến tranh” cho biết: “… Dennis Mansker… khi đọc Nỗi buồn chiến tranh. … ông choáng váng và xúc động. Ông viết: "Đây là một bức tranh trung thực và tàn nhẫn đến kinh ngạc về bi kịch của một người lính Bắc Việt bị tê liệt hết nhân tính của mình sau mười năm tham chiến…”.
Tôi đã viết:
“Sau chiến tranh, có thể có những chấn thương thần kinh về bệnh học, còn chấn thương tinh thần mang tính ý thức hệ để rồi tuyệt diệt niềm vui sống, như Bảo Ninh viết, chỉ là vô cùng hãn hữu. Bản thân cựu lính chiến Bảo Ninh cũng còn rất khôn ngoan, chẳng có “tê liệt” cái quái gì hết, không hiểu vì cái gì mà ông ta viết để cho người ngoài hiểu đồng đội của mình “tê liệt hết nhân tính” như một lũ súc vật vậy?!” Đến hôm nay thì tôi có thể tự trả lời, đó là “vì tiền”.
GS Trần Thanh Đạm viết về cái quái gở của cuốn “Nỗi buồn chiến tranh”: “Nỗi buồn chiến tranh ở đây mang màu sắc của một sự sám hối của những người anh hùng đã lỡ gây nên một sự nghiệp anh hùng”, còn tôi (Nhà Văn Đông La) thì cũng thấy cái chuyện kỳ quái, có những kẻ sau giải phóng lại đi tìm mọi cách đầu hàng phía thua trận. Nhưng rồi đã nhận ra, nếu phía thua VN mà nghèo đói như các nước Châu Phi thì chắc chắn sẽ không bao giờ có chuyện ngược đời đó. Nhưng phía thua VN lại là Pháp, là Mỹ, những nước rất giầu có, vì vậy mà đã có những kẻ cơ hội, đón gió, mà muốn vậy, chúng phải trở cờ. Chúng phải đổi giọng, đổi những thứ vô giá thiêng liêng như niềm tự hào dân tộc, sự chính nghĩa, cái thiện… để mong lấy những cái có giá cụ thể hơn, đó là tiền!
***
Chiến tranh đã lùi xa chẵn 50 năm, với nước Mỹ chúng ta đã “khép lại quá khứ, hướng đến tương lai”, Việt Nam đúng như câu thơ tôi viết:
Một đất nước đến những người từng là kẻ thù cũng đem lòng yêu mến
Nhiều cựu binh Mỹ đã trở lại VN, được những người từng là cựu thù đón tiếp như những người thân; những tổng thống Mỹ đến VN đã được dân VN đón chào còn nồng nhiệt hơn cả ở Mỹ.
Với những người từng liên quan đến chế độ VNCH nhà nước cũng đã có chính sách hoà hợp dân tộc từ lâu. Càng ngày Việt kiều càng trở về thăm quê hương đất nước nhiều hơn, kể cả chuyện ở lại luôn, vì đất nước đã thay đổi rất nhiều.
Nhưng “khép lại quá khứ” không có nghĩa là xoá bỏ tất cả, không phải là chuyện lộn tùng phèo chính nghĩa, phi nghĩa, trắng đen lẫn lộn, thiện ác bất minh, mà cũng như nhân loại trên toàn thế giới, VN cũng sẽ mãi tự hào về những chiến thắng vĩ đại giành lại chủ quyền đất nước, để rồi dân Việt có cuộc sống hòa bình, đất nước phát triển như hôm nay.
1-10-2025
ĐÔNG LA
