ĐÔNG LA
VỀ HAI NHÂN VẬT VỪA ĐƯỢC CHỌN VÀO HỘI ĐỒNG LÝ LUẬN PHÊ BÌNH, HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM
Vào ngày 16 tháng 11 lúc 14:09, Nhà Văn Trúc Phương viết trên facebook:
“Có tin cho rằng: Nguyễn Đăng Điệp, Văn Giá, là những người tham gia vào việc chấm điểm, bình chọn luận văn Thạc sỹ của tác giả Nhã Thuyên viết về thơ của nhóm "Mở Miệng" thô tục, bẩn thỉu, xúc phạm đến Phật-Chúa và Bác Hồ, bày tỏ một cách ngang nhiên thái độ chống đối chế độ XHCN ở Việt Nam-đều đã được Nguyễn Quang Thiều đưa vào cấu tạo thành Chủ tịch, thành viên của Hội đồng lý luận phê bình (một Ban chuyên môn) của Hội Nhà Văn Việt Nam hiện tại. Đề nghị các Ban Ngành chức năng TW điều tra, xác minh xem dư luận trên có đúng hay không, để có thêm dữ liệu về mưu mô biến Hội Nhà Văn Việt Nam thành trụ sở của các lực lượng chống đối”.
Như vậy Chủ tịch Hội Nhà Văn VN Nguyễn Quang Thiều đang dần hoàn chỉnh cơ cấu tổ chức của Hội, không phải theo tiêu chuẩn của một chế độ dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng CSVN mà cũng theo "đảng", nhưng như một băng đảng, gồm những kẻ đã có những quan điểm và hành động chống lại chính chế độ mà chúng ở trong guồng máy đó. Có thể ví chúng như những con bò bú bầu sữa nhà nước nhưng lại cắn vú mẹ, những kẻ bất hiếu, phản phúc.
Nhà Văn Trúc Phương có nhắc đến chuyện Nguyễn Đăng Điệp, Văn Giá là hai người từng trong ban giám khảo cho Luận văn của Nhã Thuyên, một luận văn phản động đã bị thu hồi, điểm 10. Theo tôi, khi luận văn này bị thu hồi, lẽ ra, nếu Nguyễn Đăng Điệp (Viện trưởng Viện Văn học VN), Văn Giá (Trưởng khoa Lý luận - phê bình văn học Trường Đại học Văn hóa) còn chút sĩ diện và lương tri thì cần phải từ chức ngay. Không thể vừa cho cái luận văn chống chế độ điểm 10, cả Điệp và Giá vẫn tiếp tục vênh vang vác “cái mặt mo” lãnh đạo nghiên cứu văn chương, giảng dạy văn chương trong hai cơ quan quan trọng thuộc chế độ được. Nhưng ta thấy cả Điệp và Giá đã không từ chức, vẫn tại vị, hôm nay lại còn được Chủ tịch HNV VN Nguyễn Quang Thiều chọn làm Chủ tịch, Thành viên của Hội đồng Lý luận Phê bình thuộc HNV VN, tức leo lên vị trí quan trọng hơn, danh giá hơn, có quyền thẩm định, định hướng cho cả nền Lý luận Phê bình của nền văn chương VN. Tại sao hai kẻ bất tài, bất hảo ủng hộ, đánh giá cao tuyệt đối cái luận văn phản chính trị, phản lịch sử, phản đạo lý, phản thẩm mỹ, phản văn chương, phản văn hoá, nói gọn là phản động của Nhã Thuyên lại được Nguyễn Quang Thiều chọn vào vị trí tối quan trọng trên?
Anh Trúc Phương nói có viết theo một bài của tôi về Nhã Thuyên, vậy hôm nay tôi nhắc lại đôi chút tính chất phản động của cái Luận văn Nhã Thuyên.
***
Trước đây tôi từng quá ngạc nhiên khi đọc tin 95% GDP của Somalia trong năm 2011 là từ nghề cướp biển. Tương tự, trong sáng tác văn chương ở ta, người bình thường chắc cũng rất ngạc nhiên, không ai có thể hiểu nổi tại sao lại có những “thi sĩ” làm thơ coi cái bẩn thỉu, tục tĩu là cái đẹp; sự du côn, lưu manh là cái hay; sự nhạo báng, diễu cợt tất cả những gì cao quý thiêng liêng là cái sâu sắc; và công khai thể hiện tư tưởng quấy rối, chống phá, lật đổ, phản động. Thơ của nhóm Mở Miệng chính là một loại thơ như thế.
Việc sáng tác như vậy đã là kỳ quái, nhưng còn kỳ quái hơn khi Trường ĐH Sư phạm HN kết hợp với cán bộ của Trường ĐH Văn hoá, Viện Văn học VN và Hội Nhà văn Hà Nội, đã cùng nhau dốc tâm sức tổ chức thực hiện một “Công trình nghiên cứu” ca ngợi, tôn vinh thứ thơ của nhóm Mở Miệng đó, và cuối cùng luận văn được một “Hội đồng” cho điểm 10! “Công trình đó” chính là luận văn thạc sĩ của cô Nhã Thuyên tên thật là Đỗ Thị Thoan. Việc này đã bị dư luận phản đối dữ dội, Trường ĐH Sư phạm HN buộc phải thu hồi cái luận văn.
Trong luận văn, Nhã Thuyên đã công khai tư tưởng phản động về chính trị khi cô viết:
“… nghiên cứu từ góc độ chính trị học văn hóa… có ý nghĩa gợi ý quan trọng với tôi trong quá trình thực hiện đề tài này… Soi chiếu vào Việt Nam hiện nay… Một hệ thống tư tưởng được cấu trúc trên cơ sở chủ nghĩa Marx không chấp nhận sự ngoại biệt đơn lẻ, không chấp nhận những hoài nghi, bởi khi chấp nhận những hoài nghi mang tính ngoại biệt, ý thức hệ này sẽ mất đi … quyền lực tuyệt đối, và tất yếu toàn bộ hệ thống chính trị và kinh tế sẽ bị sụp đổ”.
Viết vậy, Nhã Thuyên đã dốt nát và xuyên tạc bản chất của Chủ nghĩa Mác. Bởi quy luật quan trọng nhất của phép biện chứng duy vật trong Triết học Mác là “Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập” là nguồn gốc của sự vận động và phát triển.
Nhã Thuyên đã công khai ủng hộ “những kẻ phản đảng” khi viết:
“Việc Nguyễn Huy Thiệp nhét cứt vào miệng kẻ sĩ Bắc Hà để hạ bệ thần tượng hoàn toàn khác việc Mở Miệng đưa chuyện cứt đái ra nói công khai… Mở Miệng… thể hiện sự phản kháng bằng nhận thức rộng rãi hơn... Họ văng tục và nói về cứt đái nhưng muốn lật đổ hơn là xây dựng… vì niềm tin vào sự thật cũng không còn”; “Mở Miệng, sinh ra trong bối cảnh “thống nhất đất nước” đã tiếp thu cả hai nguồn nổi loạn ấy, để bị/được gánh vác thêm vai trò của “những kẻ phản đảng” bên cạnh ý hướng văn chương”.
Nhã Thuyên đã công khai ca ngợi những kẻ báng bổ Chúa và chống phá chế độ:
“… thực hành thơ của Mở Miệng … nơi tụ hội các anh em giang hồ… những kẻ sẵn sàng “đái vào Chúa”… hình ảnh Mở Miệng: Phá phách, phá hỏng tiếng Việt, phản kháng về chính trị, chống đối chính quyền. Họ là kết hợp của “Cách Tân và Phản Kháng”; “bức tường Berlin có thể chỉ mất một ngày để xây và mất mấy chục năm để phá. Vậy có nên ca ngợi sự phá của Mở Miệng?”
Nhã Thuyên đã đưa ra những quan điểm phản thẩm mỹ, phi nhân tính, báng bổ cả Chúa, cả Phật, cũng với mục đích chống đối chính trị, cô viết:
“Xin đọc lại một số bài thơ đầu tiên của các nhà thơ Mở Miệng … hé lộ phẩm chất của những kẻ có tài. Bùi Chát… với những câu: “Tôi yêu những người đàn bà đang là chuột dưới cống/ Tôi thấy em mặc quần lót mười nghìn ba cái mua ở vỉa hè”; “Tôi kêu đòi chữ nghĩa/ Tôi tổ chức chiến tranh/ Tôi nam mô vị chúa trời”; “Tôi cải tạo âm hộ”.
Nhã Thuyên giải thích: “Vấn đề bị phản ứng nhất của Mở Miệng là Mở Miệng bị đồng nhất với văng tục”; nhưng “văng tục xuất hiện như một cách xả bỏ, một nỗi uất ức… Liên quan đến chính trị khi nó văng tục để chửi, để căm uất, … là cách nhổ vào ngôn ngữ tuyên huấn giả trá”.
Nhã Thuyên thật mất dạy khi viết về lịch sử:
“… chỉ cần gỡ bỏ những tấm áo đạo đức thần thánh đang choàng lên lịch sử, chúng ta có thể vạch mặt sự gian xảo của nó, tội lỗi của nó, các nhà thơ Mở Miệng đã … phản ứng với quá khứ với một thái độ hủy diệt và lật đổ trong sự nhạo báng”
Và rồi Nhã Thuyên đã điên cuồng kêu gọi “đập phá triệt để” như sau:
“Cái đập ngăn khủng khiếp không chỉ là vấn đề ngôn ngữ và tìm tòi ý hướng thể loại, thơ ca, nhập lưu với hiện đại mà là cả một đập ngăn về ý thức hệ, tư tưởng, chính trị. Sau Mở Miệng, người ta mới thấy thơ Việt cần một sự đập phá triệt để, một cuộc đập phá dữ dội, chấp nhận trả giá. Những người này không vị tương lai, mà họ trở thành kẻ dọn đường cho tương lai”.
Chưa hết, Nhã Thuyên còn láo xược khi ca ngợi Nhóm Mở Miệng liều mạng làm thơ diễu nhại cả tác phẩm của Bác Hồ:
“Tập Bài thơ một vần của Bùi Chát… lật đổ các slogan xã hội, các ảo tưởng được đóng đinh trong ngôn ngữ ý thức hệ. Chẳng hạn: “Đường Kách Mệnh Đi một ngày đàng, học [& hành] một giường khôn. Con đường nối những con đường. Dẫn tới các nhà thương. Ngồi một mình. Em nói như mưa. Thì tại sao chúng ta không lên giường. Để đào những cái mương. Giữ mãi lời thề xưa…”.
Nhà phê bình Nguyễn Văn Lưu viết:
“Giễu nhại một con người như thế là một việc làm vô đạo, thất đức, bất nhân, bất nghĩa. Chúng tôi muốn góp ý với các bạn đồng nghiệp là nhà văn Nguyễn Đăng Điệp - Viện trưởng Viện Văn học và nhà văn Văn Giá - Trưởng khoa Lý luận - phê bình văn học Trường Đại học Văn hóa (Bộ Văn hóa), hai thành viên Hội đồng chấm luận án và Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội Phạm Xuân Nguyên - người đã đọc bản thảo “Những tiếng nói ngầm” cho Nhã Thuyên - rằng các bạn nên giữ sự trung thực cho ngòi bút của mình, nên tự trọng về nhân cách. Các bạn có thể xin ra khỏi Đảng, tự nguyện trả lại các chức danh và học vị mà thể chế này - do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập – đã phong tặng cho các bạn rồi làm một nhà văn tự do thì hay hơn”.
Cuối cùng, Nhã Thuyên đã hụych toẹt mình làm cái luận văn phản động như vậy là vì tiền: “Tôi apply grant (có mối quan tâm lớn) của ANA, một quỹ tài trợ nghệ thuật độc lập ở châu Á”
***
Văn Giá, một trong hai nhân vật chính của bài viết này, một trong các giám khảo đã cho Luận văn Nhã Thuyên điểm 10, đã viết bài bênh vực Nhã Thuyên khi cái luận văn bị thu hồi. Tôi đã viết bài VĂN GIÁ VÀ ĐỊNH GIÁ VĂN GIÁ, trong đó có những ý Văn Giá viết như sau:
“Tôi nghĩ rằng, lâu nay xã hội Việt Nam chúng ta sống trong một chế độ toàn trị kéo dài, và thời hạn của nó thì không ai có thể lường hết được”.
Một cán bộ thuộc chế độ như Văn Giá lại trắng trợn nhai lại cái từ “Toàn trị” mà những thế lực chống Nhà nước VN thường sử dụng để xuyên tạc thể chế chính trị “Đảng lãnh đạo toàn diện” ở nước ta. Một nhà văn, một PGS Văn học lại không phân biệt được “lãnh đạo toàn diện” khác với “toàn trị” chứng tỏ Văn Giá đúng là quá mất dạy và quá ngu dốt!
Văn Giá viết tiếp, cho chủ trương của Đảng “xây dựng một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc” là từ một “sáo ngữ” nay đã là “tử ngữ”, đã kìm kẹp sự sáng tạo. Có điều sự “sáng tạo” mà Văn Giá ca ngợi lại là loại thơ của nhóm Mở Miệng, chứng tỏ Văn Giá là kẻ chống lại Đường lối Văn hoá của Đảng, là một kẻ phản văn hoá khi viết:
“Cái mà lâu nay chúng ta vẫn nghe về việc “xây dựng một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc” ban đầu là một sáo ngữ, và hiện giờ đã trở thành một tử ngữ. Những khao khát đắp bồi, sáng tạo văn hóa bị mắc kẹt trong những định chế vừa do thể chế đương đại, vừa do truyền thống đặt ra”; “Liệu có thể trông chờ vào các chính sách ưu tiên của thể chế này? Câu trả lời là chưa thể hoặc không thể. Vậy thì chỉ có cách “hãy tự cứu mình trước khi trời cứu”, nghĩa là mỗi các nhân/ nhóm cá nhân phải bằng mọi thể nghiệm, sáng tạo, cách tân nhằm đạt tới thành tựu văn hóa… Tôi nghĩ, nhóm Mở miệng là một nhiệt tình cách tân đáng khâm phục. Toàn bộ tinh thần của họ từ tuyên ngôn, đến việc làm thơ và xuất bản theo cách của họ biểu hiện hai vấn đề cơ bản: thứ nhất phản kháng lại thiết chế, đòi quyền thực thi dân chủ trong xã hội; và thứ 2, đòi dân chủ trong sáng tạo thi ca và trong phẩm tính thi ca”.
Như vậy, viết như trên, Văn Giá đã thể hiện mình là một kẻ phản động toàn diện, từ chính trị, giáo dục, thẩm mỹ, văn chương, đến văn hoá! Vậy mà ông Chủ tịch HNV VN Nguyễn Quang Thiều lại chọn Văn Giá làm Thành viên của Hội đồng Lý luận Phê bình thuộc HNVVN.
***
Nguyễn Đăng Điệp, đương kim Viện trưởng Viện Văn học Việt Nam, cũng là người trong ban giám khảo từng cho Luận văn của Nhã Thuyên điểm 10. Hồi đó, tôi còn thân với Nguyễn Quang Thiều, thấy tôi phê phán cái luận văn quyết liệt, Nguyễn Đăng Điệp đã nhờ Nguyễn Quang Thiều cầu xin tôi “tha cho em nó”. Nhưng một vết nhơ tổ bố trên mặt như vậy thì sao Nguyễn Đăng Điệp có thể chùi rửa sạch được? Khi Nguyễn Đăng Điệp đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao tuyệt đối, cho một luận văn phản động điểm 10, tất Nguyễn Đăng Điệp cũng phải có tư tưởng phản động!
Một người bạn mới chuyển cho tôi một “công trình nghiên cứu” gần đây của Nguyễn Đăng Điệp đăng trên Tạp chí NGHIÊN CỨU VĂN HỌC Số 9 -2021.
Thú thực tôi chưa đọc một chữ nào của Nguyễn Đăng Điệp. Lần đầu đọc một “công trình” của Điệp thấy ngạc nghiên và thất vọng quá về khả năng của một ông nhà văn, Viện trưởng Viện Văn học Việt Nam. Một bài viết sơ lược, chung chung, nhạt nhẽo, ghi chép như một thư ký, chỉ nhai lại dư luận, nhai lại những điều mòn cũ sai trái về chuyện đổi mới trong lĩnh vực văn chương. Nguyễn Đăng Điệp lại bu theo dàn đồng ca của kền kền những Phạm Xuân Nguyên, Nguyễn Quang Thiều, Lại Nguyên Ân, v.v… nhai lại những tư tưởng đổi mới văn chương sai trái của Nguyên Ngọc đã nhả ra ngày nào, cho văn chương kháng chiến là “minh hoạ”, “giáo điều”, cần theo Nguyễn Minh Châu là phải “lật đổ các thần tượng đã rữa nát”. Cho cả nền văn chương thời kháng chiến là “minh hoạ”, “giáo điều”, cần phải “lật đổ” là tư tưởng phản động, cực đoan, sai trái, dù rằng nền văn chương cũng như mọi lĩnh vực trong xã hội VN đúng là cần đổi mới để toàn diện hơn, chân thật hơn, sâu sắc hơn, và hay hơn.
Nguyễn Đăng Điệp đã viết, văn chương VN đã theo tinh thần đổi mới, cần phải “nhìn thẳng sự thật” và “nói thẳng sự thật”, và đưa ra một số nhà văn tiêu biểu, trong đó nổi bật nhất là Nguyễn Huy Thiệp. Nguyễn Đăng Điệp viết: “Không phải ngẫu nhiên mà khi nhớ lại sáng tác của mình giai đoạn đầu Đổi mới, Nguyễn Huy Thiệp tán đồng với nhận xét: ông may mắn là kẻ “cập thời vũ”-mưa đúng lúc”. Viết như vậy, Nguyễn Đăng Điệp chứng tỏ hiểu lộn ngược về văn NHT và cũng không hiểu gì về văn chương.
Tướng về hưu là truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp cho rằng cái thời thực dụng, mất nhân tính của “ông con” đã chiến thắng cái thời sống vì lý tưởng, vì đạo lý của “ông bố” tướng về hưu. Những người lính khi hoàn thành nhiệm vụ trở về đã không có đất sống trong chính ngôi nhà của mình! Ông Tướng lại phải quay lại với chiến tranh, lại ra biên giới, và bị hy sinh ở đó.
Truyện ngắn “Tướng về hưu” viết vậy đã sai với thực tế về cuộc sống của những cựu chiến binh khi về hưu. Trở lại nhà, họ vẫn là chỗ dựa tinh thần và tình cảm cho con cháu, vẫn đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm của mình cho sự ổn định và phát triển của xã hội. Như vậy, văn của Nguyễn Huy Thiệp đã như cái tát vả vào mồm ông Viện trưởng Viện Văn học VN viết láo, cho Nguyễn Huy Thiệp là điển hình theo tinh thần đổi mới: “viết thẳng sự thật”!
Vì từng cho luận văn Nhã Thuyên phản thẩm mỹ, phản nhân tính điểm 10 nên Nguyễn Đăng Điệp đã luôn cho Nguyễn Huy Thiệp là nhà văn đổi mới tiêu biểu. Bởi trong truyện ngắn “Tướng về hưu”, Nguyễn Huy Thiệp đã thể hiện thái độ mất nhân tính, khi cô con dâu vị tướng là BS phụ sản thường mang xác thai nhi về nấu cho chó, cho lợn ăn thì ông con trai vị tướng, “người phát ngôn” của Nguyễn Huy Thiệp, đã xổ toẹt: “chẳng quan trọng gì”.
Là Viện trưởng Viện Văn học mà Nguyễn Đăng Điệp hoàn toàn không nhận ra những sai trái tày trời của văn Nguyễn Huy Thiệp, trong đó có những chuyện khiến cả Trần Độ lẫn Nguyên Ngọc bị mất chức. Tôi đã viết nhiều, chỉ nhắc lại vài ý.
Truyện ngắn "Phẩm tiết" Nguyễn Huy Thiệp đã dựng lên hình ảnh Vua Quang Trung tầm thường, “ăn hối lộ”, thù vặt, “chỉ như trọc phú nhà giàu”, và Nguyễn Ánh mới là “nòi vương giả”. Nguyễn Huy Thiệp đã sử dụng nhân vật trong truyện chửi những nhân vật ngoài đời: “nhét cứt vào mồm thằng Khải (nhà văn Nguyễn Khải) tài như cái đấu mà dám chê tiệc của vua nhạt”, và “xẻo dái thằng Thi (Nhà văn Nguyễn Đình Thi) xem có còn dê được không?”
Nguyễn Huy Thiệp tả con người với con mắt bất nhân, khinh bạc: “Tôi rùng mình vì trông thấy khuôn mặt ông ta: mặt đen và tái như da ở bìu dái, lông mày rậm, răng vẩu mà vàng như răng chó”.
Về chính trị Nguyễn Huy Thiệp viết: “Chính trị rặt trò mờ ám bỉ ổi”; về văn chương: “Văn chương là thứ bỉ ổi bậc nhất”.
Xem chừng Nguyễn Đăng Điệp giống Nguyên Ngọc mà tôi đã viết, người từng bị đề cử giải HCM văn chương mà "đếch" hiểu văn chương là gì!
Là một Viện trưởng Viện Văn học mà qua bài viết, Nguyễn Đăng Điệp không có khả năng chỉ ra được vài nét thôi về diện mạo thật, diện mạo đúng đắn của văn chương đương đại VN, càng không chỉ ra được những vấn đề đúng, sai, cao thấp của các tác giả, tác phẩm, cũng không thấy cái sai trái, cái tai hoạ khi văn chương ở ta ảnh hưởng Hậu hiện đại. Sự bất tài về nghiên cứu văn chương, và với những quan điểm sai trái về chính trị tư tưởng, Nguyễn Đăng Điệp đã không làm tròn nhiệm vụ của một Viện trưởng Viện Văn học VN, tệ hơn nữa Nguyễn Đăng Điệp, với cương vị Viện trưởng Viện VH, thực sự đã có tội khi đã viết, đã làm những điều sai trái (như vụ Luận văn Nhã Thuyên), đã góp phần để xẩy ra cái tình trạng loạn chuẩn mực giá trị, lộn ngược các chuẩn mực giá trị của văn chương, để cho cái phản động, cái bẩn thỉu, cái ô trọc, cái tục tĩu, cái xấu xa, cái ác độc, nói chung là phản văn chương, phản văn hoá lên ngôi.
Tóm lại, theo như “tiêu chuẩn” trong lời của TBT Nguyễn Phú Trọng thì Nguyễn Đăng Điệp, Viện trưởng Viện Văn học, người mới được Nguyễn Quang Thiều chọn làm Chủ tịch Hội đồng Lý luận Phê bình HNV VN, cũng thuộc phần tử tham nhũng chính trị tư tưởng, tham nhũng danh tiếng!
1-12-2021
ĐÔNG LA
