DƯỚI ÁNH SÁNG VĂN HÓA HỒ CHÍ MINH
Chiều nay, chiếc Air Force One (Không lực 1) chở Tổng thống Mỹ Joe Biden đến sân bay Nội Bài (Hà Nội). Lễ đón Tổng thống Mỹ Joe Biden do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì. Khoảng 16h45, đoàn xe của Tổng thống Mỹ tiến vào Phủ chủ tịch tại Hà Nội.
Vậy, tôi xin đăng lại bài này.
ĐÔNG LA
Ngày 23-5-2016, ông Obama, Tổng thống thứ 44 nước Mỹ, là TT Mỹ thứ ba, sau hai ông Bill Clinton và George W. Bush, đến thăm VN.
Nhưng trước đây, trong kháng chiến chống Pháp, Mỹ từng viện trợ cho Pháp duy trì sự đô hộ VN, rồi khi Pháp thua, đã thay thế Pháp duy trì chiến tranh tại Việt Nam. Vậy lịch sử của mối quan hệ Việt-Mỹ hôm nay đã bước theo tư tưởng của Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh, dù không được trải thảm mà phải bước qua cả lửa và máu. Bởi tận từ năm 1919, Nguyễn Tất Thành (sau này là Hồ Chí Minh) đã mong muốn có một mối quan hệ tốt đẹp với Mỹ khi đã gởi đến Tổng thống Mỹ Woodrow Wilson một bản yêu sách kêu gọi lãnh đạo các nước Đồng Minh hãy thực thi những lý tưởng Tổng thống Mỹ Woodrow Wilson nêu ra về quyền tự quyết cho mọi dân tộc.
Như vậy, sau 93 năm, đúng như nhận định của Nhà báo Xô viết Ôxip Manđenstam có tính tiên tri tuyệt vời về nhà tiên tri Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh trên báo “Ngọn lửa nhỏ”: “Từ Nguyễn Ái Quốc đã toả ra một thứ văn hoá, không phải văn hoá châu Âu mà có lẽ là một nền văn hoá của tương lai” (năm 1923). Sự kiện Tổng thống Mỹ, một nước từ là kẻ thù nay thăm VN chính là đang đi theo ánh sáng Văn Hóa của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh!
***
Cụ thể, năm 1919, khi lãnh đạo của các nước Đồng Minh thắng trận trong Thế chiến thứ Nhất họp tại Lâu đài Versailles, Tổng thống Mỹ Woodrow Wilson đã đưa ra chủ thuyết về quyền tự quyết cho mọi dân tộc, Nguyễn Tất Thành (Bác Hồ) đã cùng Phan Châu Trinh, Phan Văn Trường trong Hội những người An Nam yêu nước (Association des Patriotes Annamites) đưa ra bản Yêu sách của nhân dân An Nam (Revendications du peuple annamite) với mục đích chính là “để người bản xứ cũng được quyền hưởng những bảo đảm pháp lí như người châu Âu”, kêu gọi lãnh đạo các nước Đồng Minh hãy thực thi những lý tưởng Tổng thống Mỹ Woodrow Wilson nêu ra.
Tiếc là các cường quốc như Pháp, Mỹ đã không thực thi chính lời mình nói, đã xâm lược, rồi thay nhau duy trì chiến tranh tại VN, ra cuối cùng chính họ là đã thất bại thảm hại, nhục nhã.
***
Nước Mỹ từng là Đế quốc đứng đầu thế giới chống cộng nhưng từ ngày 6 đến 10/7/2015, đã mời TBT ĐCSVN Nguyễn Phú Trọng sang thăm Mỹ. Ý thức hệ của VN đã được Mỹ tôn trọng như tôn trọng tự do tín ngưỡng. Không như ngày nào, 1954, Tổng thống thống Mỹ Dwight D. Eisenhower đã khai sinh ra “Học thuyết đô-mi-nô”: “Khi có một chuỗi các quân bài đô-mi-nô được xếp sẵn, nếu đánh ngã quân cờ đầu tiên, hệ quả đối với quân cờ cuối cùng là không thể tránh khỏi”; “lần lượt là Đông Dương, Miến Điện, Thái Lan, bán đảo Mã Lai và Indonesia sẽ bị mất vào tay CS”. Chính Học thuyết này đã đẩy Mỹ vào và bị sa lầy tại cuộc chiến cay đắng chống Việt Nam làm gần 60000 người Mỹ thiệt mạng và làm chết gần 3 triệu người Việt Nam ở cả hai miền Nam Bắc. Nhiều sử gia của Mỹ đã cho rằng cuộc chiến đó có thể đã tránh được nếu phía Mỹ hiểu được lãnh tụ Hồ Chí Minh của Việt Cộng, hiểu được Hồ Chí Minh không phải là một người Cộng Sản với những quan niệm thô kệch và hạn hẹp mà Người mang trong mình tinh hoa của tất cả những tư tưởng và văn hóa của loài người.
***
Cách đây hơn 100 năm, người thanh niên Nguyễn Tất Thành, lãnh tụ tương lai của VN, đã đến Boston, Mỹ. Khi những phi cơ Mỹ bị quân đội Thiên Hoàng Nhật Bản bắn rơi tại rừng Việt Bắc, chính vị lãnh tụ đã đích thân đưa trung úy phi công Mỹ Shaw vượt núi rừng Việt Bắc đến Côn Minh, trao trả cho người Mỹ, gặp tướng Claire L. Chennault, tỏ một cử chỉ thân thiện để đặt nền tảng đầu tiên cho mối quan hệ Việt - Mỹ. Đáp lại, phía Mỹ, cũng đã lập ra Đội Nai (Deer Team) nghiên cứu về Việt Minh.
Đội trưởng, thiếu tá Alison Thomas kể khi họ vừa nhảy dù xuống giữa cánh đồng, còn đang lúng túng thì Hồ Chí Minh xuất hiện: “Ông nói với tôi bằng tiếng Anh rất giỏi… Đời tôi đã gặp nhiều người rất thông minh nhưng tôi chưa từng gặp người nào thông minh như Hồ Chí Minh”.
Đặc biệt, khi viết Tuyên ngôn độc lập, lời mở đầu đã được Bác trích từ Bản Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ:
"Tất cả mọi người được sinh ra đều có quyền bình đẳng; Tạo hoá cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".
Trong thư gửi Ngoại trưởng Mỹ James F. Byrnes đề ngày 1-11-1945, Bác vẫn thể hiện mong muốn mối quan hệ Việt-Mỹ phát triển. Ngày 28/2/1946, Bác tiếp tục viết thư cho Tổng thống Harry Truman : “…yêu cầu tha thiết nhất tới Ngài và nhân dân Hoa Kỳ, hãy can thiệp khẩn cấp và hỗ trợ cho nền độc lập của chúng tôi…”
Mãi cho đến tháng 3-1949, khi Mỹ giúp cho Pháp vũ khí để đánh Việt Nam, lần đầu tiên Bác mới phản đối: “Chúng tôi tiếc rằng Mỹ đã tiếp tế khí giới cho Pháp giết hại người chúng tôi, phá phách xứ sở chúng tôi”. Bắt đầu từ đây, mối quan hệ Việt – Mỹ đã bị cắt đứt hoàn toàn. Cuộc chiến tranh Việt Nam do Mỹ “đi theo vết xe đổ” của Pháp đã tiêu tốn cả núi tiền của và làm thiệt mạng gần 60.000 lính Mỹ.
***
Phải 66 năm sau (1949-1995). Tổng thống Mỹ Bill Clinton, ngày 15 tháng 7 năm 1995, đã tuyên bố thiết lập bang giao đầy đủ với Việt Nam. Sau này ông tâm sự: “Bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ là thời khắc tuyệt vời trong nhiệm kỳ của tôi”; “Việt Nam là đất nước có vị trí đặc biệt trong trái tim tôi”. Trong một lần thăm VN, ông đã nói với Chủ tịch Nguyễn Minh Triết rằng: “Sáu mươi năm trước, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Roosevelt đã muốn hai nước Việt - Mỹ thật sự là bạn. Quá trình này đã có những bước gập ghềnh. Tuy nhiên, tôi vô cùng hạnh phúc chứng kiến quan hệ tốt đẹp giữa hai nước mà đáng lẽ phải có từ cách đây 60 năm”.
***
Mỹ, tên gọi đầy đủ là Hợp chúng quốc Mỹ (tiếng Anh: United States of America), quốc gia được thành lập ban đầu gồm mười ba thuộc địa của Vương quốc Anh, đã đánh bại Đế quốc Anh, giành độc lập. Vương quốc Anh đã phải công nhận chủ quyền của Mỹ vào năm 1783. Đến cuối thế kỷ 19, Mỹ đã trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới. Chiến tranh Thế giới thứ II đã xác định vị thế siêu cường toàn cầu của Mỹ.
Mỹ đã và đang dẫn đầu trong việc nghiên cứu khoa học và sáng tạo kỹ thuật. Một trong những nguyên nhân quan trọng chính là chính sách thu hút các nhà khoa học đến từ các nước khác, đặc biệt từ Châu Âu khi nhiều người trốn tránh chế độ Phát xít trong Thế Chiến Thứ Hai và Chiến tranh lạnh. Einstein khi đến thăm nước Mỹ, ông quyết định không trở lại Đức khi Adolf Hitler lên làm tổng thống và trở thành công dân Mỹ vào năm 1940. Von Braun, cha đẻ bom bay của quân Đức từng làm dân chúng nước Anh kinh hoàng, nhưng cũng bị Hitler bắt giam nửa tháng vì ông đã chú trọng đến việc chinh phục không gian hơn là tìm cách tàn phá các thành phố London và New York. Năm 1945, quân Đồng Minh tiến vào lãnh thổ Đức, Von Braun quyết định tới gặp quân Mỹ với một gói tài liệu về dự án chế tạo hỏa tiễn liên lục địa và vệ tinh nhân tạo. Sau đó, tại Mỹ, thành công của ông về hỏa tiễn liên lục địa và thám hiểm không gian đã khiến cho toàn thể Thế Giới phải chú ý.
Ông Obama một người Mỹ gốc Phi đầu tiên được bầu làm TT Mỹ, sắp đến thăm VN, khi nắm quyền, về chính sách ngoại giao, ông theo đuổi nguyên tắc: “Không đưa quân ra nước ngoài”, không phát động các cuộc chiến tranh như ở Iraq và Afghanistan của người tiền nhiệm. Nhưng rồi với Lybia, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khi trả lời phỏng vấn đã nói về sự thừa nhận sai lầm của ông Obama: "ông coi đó là một sai lầm khi can thiệp vào Libya”. Biết tin, Tổng thống Nga Putin đã bày tỏ sự tôn trọng: “Trước hết, thực tế này một lần nữa khẳng định, nhà lãnh đạo hiện nay của Mỹ là một người đàng hoàng”; “Thật tốt khi người đồng nghiệp của tôi đã đủ dũng cảm để đưa ra những tuyên bố như vậy, không phải ai cũng làm được điều đó”. Ông Obama từng chỉ trích Nhà Trắng về hành động tại Iraq nên Putin nói: “nhưng, thật không may, trong thời gian làm tổng thống Mỹ, ông ấy lại mắc phải chính những sai lầm mà ông ấy từng chỉ trích tại Libya”.
Những bài học thường dễ thuộc nhưng ứng dụng được vào thực tế lại quá khó. Ông Obama cũng như những người tiền nhiệm lại mắc sai lầm mà cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ, ông Robert McNamara, đã từng chỉ ra khi kinh qua Chiến tranh VN: “Chúng ta không có quyền tối cao để định hình mọi dân tộc theo hình ảnh của chính chúng ta, hoặc theo hình ảnh mà chúng ta chọn”.
Nước Mỹ là nước đưa ra Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ do Tổng thống Abraham Lincoln đề xuất đúng theo tinh thần của Tuyên ngôn Đảng Cộng Sản của Mác và Ăngghen cho sự bóc lột và sự nô dịch chính là nguyên nhân của đấu tranh giai cấp, nhưng rồi nước Mỹ lại đứng đầu thế giới chống cộng. Có lẽ vì lợi ích quốc gia, phe nhóm, tự tin thái quá vào sức mạnh vật chất, Mỹ đã hiểu sai bản chất nhiều vấn đề nên đã hành động sai, trong đó có việc không hiểu người cộng sản Hồ Chí Minh và ánh sáng văn hóa tỏa ra từ con người bình dị mà vĩ đại ấy.
Rất mong từ nay, sau cuộc thăm VN của Tổng thống Obama, nước Mỹ sẽ hiểu VN hơn, nhất là vấn đề nhân quyền, để quan hệ Việt – Mỹ không còn vật cản nào nữa. VN luôn coi trọng những quyền chính đáng của người dân, nhưng không coi sự quấy rối, chống phá chế độ, chống phá hiến pháp của một số người mà Mỹ còn đang ủng hộ là quyền. Rất mong Mỹ không lặp lại sai lầm như từng rất sai lầm khi gây ra cuộc chiến tại VN.
22-5-2016
ĐÔNG LA
