Những
ngày hôm nay tôi đang ở tại chỗ cô Vũ Thị Hoà, nhiều lần gặp rắn thần gắn với
những câu chuyện mà tôi vừa viết ra vài lần đó, độc giả đã vào đọc và chia sẻ rất
nhiều, khiến tôi nhớ đến một câu chuyện cũng liên quan đến rắn mà tôi đã viết
thành văn chương trong cuốn “Những dấu vết không phai” của tôi. Khung cảnh
câu chuyện chính là cánh đồng làng tôi. Nó có nghĩa địa mà ít ngày nữa tôi sẽ nhờ
cô Vũ Thị Hoà về giúp tôi “thay áo” và xây “nhà mới” cho mẹ tôi. Một số Phật tử của cô
Hoà đã về nơi ấy. Đúng là nó chỉ bình thường như bao cánh đồng làng quê khác, nhưng
tôi đã vẽ nó bằng câu chữ như thế này đây:
Dường
như không phải ở nơi Tạo Hóa đặt ngày tạo Thiên, lập Địa.
Mà ở
tận cùng sâu thẳm của ký ức.
Nơi
mây bông đêm đêm vẫn lót đệm ta nằm.
Những
hạt mưa mát lành vẫn tắm gội tuổi thơ ta trong những giấc mơ sâu.
Nơi
có đêm trăng mười sáu ta đã bất chợt được chiêm ngưỡng một vầng trăng
khác cũng tròn mười sáu.
Em tắm
sông hay là em tắm trăng?
Còn
câu chuyện xảy ra từ hồi tôi còn nhỏ. Một hôm, khoảng trưa gì đó, tôi được tin:
“thằng Bình con dì Dạm bị rắn cắn”. Tôi liền chạy đi coi thì thấy
bên con đường giao thông chạy qua làng tôi, cha tôi đang cố cứu chữa cho thằng
Bình, nhưng thực ra tôi thấy nó đã chết. Sự thật chỉ có thế. Sau nhiều năm, tại
SG, tôi muốn ghi lại những kỷ niệm thời thơ ấu của mình, sự kiện trên không thể
không có, nhưng chuyện chỉ có thế nên tôi phải “bịa” ra những chi tiết thì mới
thành một mẩu truyện văn chương được. Khi viết văn, về những tính xấu, tính ác,
tôi sẽ đổi tên nhân vật, còn những chuyện bình thường, tôi thường để nguyên tên thật, hoặc mượn tên bạn bè đặt, để nhớ về những
người thân, quen . Còn riêng tôi, tôi sẽ dùng tên thằng con tôi.
Vười
Vải Phúc yên
16-12-2018
ĐÔNG LA
HƯƠNG
ỔI
Mẹ
tôi có một người em họ, con cô con cậu, mà chúng tôi gọi là “dì Dạm”, nhà
ở tận xóm trên. Dì có một đứa con trai kém tôi vài tuổi, tên là Bình. Chúng tôi
vẫn thỉnh thoảng đi chơi với nhau. Người nó cao gầy, tóc thì quăn quăn, da rất
trắng.
Mùa
thu ấy, vào một buổi chiều, tôi đang câu ếch ở ao bèo bằng hoa mướp thì thấy thằng
Bình đến. Nó nói:
-
Anh Huy! Em đánh mấy cái rọ cá rô ở ruộng lúa bên Nghè ông Bí, mình đi nhấc đi.
Anh câu thế này thì đến bao giờ mới được ăn.
Tôi
đồng ý ngay, liền về nhà xin phép mẹ. Mẹ tôi nói:
- Đi
thì nhớ mà về. Chúng mày hay la cà, tắm sông, tắm ngòi, chuột rút là chết đuối đấy,
nghe không!
Chúng
tôi theo nhau ra cánh đồng sau làng. Ở quê tôi có một câu nói: “Cá rô tháng tám
chả dám bảo ai”, nghĩa là cá rô tháng tám rất béo, rất ngon, có ít thì giấu đi
mà ăn. Quả đúng như vậy. Mùa thu, những ruộng lúa trổ bông, hoa lúa rơi trắng mặt
nước đã vỗ béo đàn cá. Bây giờ tôi đã là kỹ sư, là dân của thành phố mang tên
Bác, đã được thưởng thức đủ món của ngon, vật lạ được nấu nướng cầu kỳ, tại những
nhà hàng sang trọng, nổi tiếng, thế nhưng tôi vẫn không bao giờ quên được nồi canh
cá rô nấu rau cải có trứng cá nổi vàng trên mặt ở vùng quê tôi. Quê tôi cũng
có câu nói về những thực phẩm có hương vị đặc biệt “Gan gà, tiết vịt, trứng cá
rô”. Cách bắt cá rô ở quê tôi cũng rất khoa học. Người ta khoét một cái vũng nhỏ
dưới ruộng, cho thóc đã ngâm chua vào, úp rọ lên; cá rô rất khoái cái món đó
chui vào ăn, ngoi lên thở là bị chui vào rọ.
Nghè
ông Bí là một khu đất có nhà ông Bí, ở cánh đồng sau làng tôi. Hồi nhỏ, lũ trẻ
con ở những xóm gần cận không thể không liên quan đến khu đất như ốc đảo đó. Nhất
là những trưa hè nắng gắt, chính nó đã xòe ô che cho tuổi thơ lũ chúng tôi. Đặc
biệt, khu đất có dấu tích của những công trình cổ mà hồi nhỏ chúng tôi không
chú ý lắm và cũng không có ai nói rõ nguồn gốc. Mãi sau này, khi bản
Ngọc phả Thành Hoàng làng được tìm thấy sau bao năm lưu lạc, tôi mới biết. Lúc
mới tìm thấy nó, chẳng có ai ở làng đọc được cả. Thế rồi, dân làng đã giao
bản Ngọc Phả ấy cho tôi và một ông anh cùng quê cùng ở Sài Gòn với tôi với một nhiệm vụ trọng đại, tìm một chuyên gia để dịch.
Với người thường đúng là một việc khó khăn, nhưng với tôi thì hoàn thành nhiệm
vụ nháy mắt là xong, chỉ mất một bữa nhậu. Đơn giản là vì tôi rất thân với ông Hoài
Anh, một nhà văn mà trong giới gọi là “Bách khoa Toàn thư”, rất giỏi chữ nho.
Thì ra “Đằng Nghè”, khu đất mà dân làng gọi ở cánh đồng phía sau làng tôi chính
là hành cung của vị Thành Hoàng làng, một vị tướng của Trần Hưng Đạo. Sau chiến
thắng giặc Nguyên, cụ đã được phong đất gần với con cháu của Ngài ở phía Từ Ô,
giáp với Ân Thi, Hưng Yên. Mà đúng là do duyên trời, ông nhà văn Hoài Anh dịch giúp bản
Ngọc Phả đó lại chính là hậu duệ nhà Trần. Trước đó rất lâu, tôi ngạc nhiên khi
có lần ông hỏi: “Ông ở Hải Dương có biết vùng đất Từ Ô không?”.
Đến
ruộng lúa bên gò đất, tôi theo thằng Bình xuống nhấc rọ. Tới gần mỗi chiếc,
chúng tôi đều thấy bọt túa ra xung quanh, nhìn bên trong thì thấy cá rô lúc
nhúc, đầu đỏ hoét vì húc vào nan rọ. Có mấy chiếc mà chúng tôi bắt được đến gần
trăm con cá. Chúng tôi khoan khoái nằm xoài trên một bãi cỏ, nghỉ. Bầu trời mùa
thu xanh ngăn ngắt, cao lồng lộng. Liệu có một nơi nào đó trong cái mênh mông,
xanh thẳm kia có những chiếc rọ cá rô như chúng tôi không nhỉ? Chợt chúng tôi
thấy trong làn gió nhẹ của đồng nội có phảng phất hương ổi. Đúng rồi! Những cây
ổi trên gò đất “đằng Nghè” đã có ổi chín. Thằng Bình liền rủ tôi:
-
Hái ổi đi anh Huy! Mình chui ở ruộng lên, ông Bí không biết đâu.
Tôi
đồng ý, nhưng trong bụng vẫn áy náy. Cha tôi thường nói “ăn cắp là một trong những
tật xấu nhất của con người”. “Một vài quả ổi con thì ăn thua gì !”, tôi đã tự
trấn an như vậy. Lên gò, chúng tôi thấy có rất nhiều ổi chín. Nhiều quả đã bị
chào mào khoét, rơi cả xuống đất. Mặt gò cỏ mật mọc rất rậm. Cả không gian dâng
đầy một thứ hương thơm ngát, được trộn bởi hương ổi và hương cỏ mật. Nhưng tự
dưng tôi bỗng cảm thấy chờn chợn. Hình như linh tính kỳ lạ đã báo cho tôi biết
sẽ có một điều không may xảy ra: “Sẽ bị ông già bắt chăng ?” hay “bị ngã gãy
tay ?”. Tôi chợt nhớ tới lời mẹ tôi dặn trước lúc đi nên định ngăn thằng Bình lại,
nhưng những quả ổi lại có sức quyến rũ quá! Ôi, những quả ổi quê tôi! Chúng tuy
nhỏ nhưng thơm và ngọt biết bao!
Thằng
Bình đã đến gần một cây ổi, chuẩn bị trèo lên, chợt tôi thấy nó kêu thất thanh:
- Á!
Anh Huy ơi, rắn!
Vừa
sợ rắn, vừa sợ ông Bí phát hiện, chúng tôi vội quay ra, ôm rọ cá, chạy biến.
Nhưng chạy được một lúc, tôi quay đầu lại thì thấy thằng Bình đã tụt lại một
quãng xa. Tôi vội chạy quay lại bên nó, thì trời ơi, tôi thấy da mặt nó tái
mét. Nó thở hổn hển một cách rất khó nhọc, rồi từ từ khuỵu xuống! Tôi biết là
nó đã bị rắn độc cắn. Cõng nó chạy thì không đủ sức, tôi đành cắm đầu chạy một
mạch đến trạm y tế báo cho cha tôi biết. Cha tôi là y sĩ, trưởng trạm. Được
tin, cha tôi vội vàng vặt một nắm rau răm, lấy chai rượu thuốc có ngâm con rệp,
rồi nhảy lên chiếc xe Liên Xô, mà chúng tôi vẫn gọi là xe “trâu”, đạp nhanh.
Tôi cắm đầu chạy theo. Đến chỗ thằng Bình nằm, tôi kinh hoàng khi thấy mắt nó
trợn ngược, miệng sùi bọt, da mặt thì xám ngoét. Cha tôi vừa đổ thuốc vào miệng
nó vừa lấy dao khía vết thương ở chân để nặn máu độc. Nhưng đã quá muộn, nó đã
ngừng thở nên không nuốt được, thuốc cứ tràn ra ngực.
Sau
đó không biết ai đó đã lấy một tấm chiếu đắp lên mình nó. Người ta chưa dám đưa
nó về nhà vì lo cho dì tôi. Thật tội nghiệp, bà đã ngất đi sau khi nhận được
cái tin dữ dội ấy. Còn chú thì đang ở chiến trường. Sau ngày giải phóng thì ở
nhà mới biết là chú cũng đã hy sinh!
Sau
buổi chiều dữ dội ấy, nhiều đêm liền tôi không tài nào chợp mắt được. Trái tim
non trẻ của tôi đã chịu một nỗi đau quá lớn. Hình ảnh thằng Bình, thằng em tôi,
mắt trợn ngược, miệng sùi bọt, da mặt xám ngoét cứ hiện lên trong đầu tôi.
Chính nó đã rủ tôi đi hái ổi, nhưng tại sao, tại sao tôi lại không ngăn nó, khi
đã cảm thấy một điều không hay sẽ xảy ra. Có phải vì tôi đã tham ăn, đã vì những
quả ổi chết tiệt ấy không ?
Viết
tại Phú Nhuận
TPHCM
9-1986
CẢM NHẬN CỦA ĐỘC GIẢ:
Cuốn
“Những dấu vết không phai” của tôi từng được một tờ báo khảo sát là bestseller.
Nhà văn lừng danh Nguyễn Khải khi đọc xong bảo: “Tính xem để dỗ giấc ngủ không ngờ đọc đi rồi lại phải
đọc lại”. Vợ tôi trong một lần về
nhà “ngoại”, cô bé giúp việc khoe: “Cháu đọc cuốn sách này hay lắm cô ạ”. Bả trả
lời: “Mày không biết chú nhà cô viết nó à?”. Nhà thơ Thái Thăng Long làm biên tập
ở Nhà xuất Trẻ, nơi in sách tôi, cho tôi một băng video, ghi hình ảnh buổi giao
lưu của Nhà xuất bản với bạn đọc nhí ở thư viện Hà Nội, có hình ảnh của một cô
bé nói: “Tại sao người ta lại có thể viết ra được những truyện quá hay như thế”.
Dưới đây là một lá thư của một bạn đọc gởi cho tôi:
Hoang Nguyen (nk.hoangld@gmail.com):
Thì
ra chú là tác giả của tập sách cháu cực kì thích từ hồi bé cho đến bây giờ. Cuốn
đấy cháu được đọc từ hồi lớp 5, lại mất bìa nên không biết tác giả là ai để tìm
đọc tiếp. Cái chi tiết "thằng con bà dì bị rắn cắn chết" trong lúc 2
anh em đi ăn trộm ổi làm cháu ấn tượng mãi. Rồi cả dỗi mẹ bỏ cơm, làm hỏng bút
sợ bị ông đánh, đến lúc trưởng thành, học siêu Toán nhưng lại có duyên với
ngành Hóa, hình như là Nam, đúng là Nam rồi, làm cháu như sống lại tuổi thơ một
lần nữa, cảm ơn chú. Cháu cũng thích Nguyễn Nhật Ánh, lớn lên thì nhạt dần, bây
giờ thì cảm thấy truyện bác Ánh chỉ như hương trà thơm, thơm thật đấy nhưng rồi
bay đi, chẳng đậm đà như trà vị còn đọng trên lưỡi. Sao chú không viết tiếp cuốn
khác ạ, chú mải chỉ ra cái dốt ác của người lớn mà quên mất chăm bẵm cho tâm hồn
bọn trẻ con rồi.
