NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU
Nhân thể chế nước ta mới chọn ông Tô Lâm là người đứng đầu, rất mong ông làm tốt trọng trách, tiếp tục công cuộc chỉnh đốn, giữ vững ổn định và nhịp phát triển của đất nước.
Hôm nay tôi đăng lại mấy ý đã viết liên quan đến chuyện “người đứng đầu”.
***
Những ngày tôi sống đây là ngày đẹp hơn tất cả
Dù mai sau đời muôn vạn lần hơn!
"Con cá mất là con cá to", giả sử “nhóm 72” thắng thế, ta bắt chước Goocbachov "đổi mới" giống LX, đưa nước ta rơi vào cảnh loạn lạc như Ucraina, Irắc, Lybi, v.v... thì người ta chắc sẽ "trắng mắt ra" mà tiếc nuối những ngày thanh bình, hạnh phúc hôm nay.
Nhìn lại lịch sử, thấy đất nước có khi lại phụ thuộc vào một cá nhân, một gia đình, rồi phúc họa của cả một dân tộc cũng bắt nguồn từ đó. Như từ gia đình Nguyễn Kim, anh rể đánh nhau với em vợ đã đẩy dân ta đến thời Trịnh-Nguyễn phân tranh nồi da xáo thịt dài đến 242 năm.
Như vậy, thời nào cũng vậy, những cá nhân nắm được quyền lực là điều tối quan trọng cho một đất nước. Đất nước phúc hay hoạ cũng từ tài đức của những người nắm quyền. Nhìn rộng ra trên thế giới, ta thấy chính nước Mỹ đã bầu ra các đời tổng thống can thiệp và duy trì cuộc chiến tại VN, làm hao người, tốn của, để rồi cuối cùng phải thua đau nhục nhã, và thú nhận là “sai lầm khủng khiếp”; trước nữa, dân Đức cũng từng bầu cho Hít-le làm quốc trưởng để rồi gây ra đại chiến thế giới, làm mấy chục triệu người chết, bản thân Hit-le đã phải tự sát, và cả nước Đức bị Đồng Minh bắt làm tù binh; còn dân Liên Xô cũng từng bầu ra Khơ-rut-sop, rồi Gooc-ba-chop, đã dần đập vỡ đất nước mình, đẩy dân chúng rơi vào một thời kỳ thảm hoạ, hỗn loạn!
***
Có điều lạ, với các nhà lãnh đạo, có khi cảm tình của người dân là sai hoàn toàn. LX cuối thời Bregionev già nua, bệnh tật, khi ông chết, mấy ông già khác thay nhau lãnh đạo LX làm dân LX ngao ngán. Khi Goocbachov trẻ trung lên thay như thổi một luồng gió mới, với tinh thần đổi mới đã khiến dân LX, kể cả dân VN thời ấy, mê Goocbachov như phát cuồng. Nhưng kết quả thật cay đắng, Goocbachov lại trở thành thủ phạm chính làm tan vỡ LX.
Với VN lại có chuyện ngược lại. Với Cố TBT, Chủ tịch Trường Chinh, nhiều người có cảm tính sai về ông là có nét phong kiến, quan cách, bảo thủ, nhất là sau vụ Kim Ngọc, nhưng ông đã 2 lần từ chức TBT: một để “cứu” nước sau Cải cách ruộng đất; một, là “một TBT tạo nền móng đổi mới”, ông đã từ chức để người trẻ hơn, Nguyễn Văn Linh, thực hiện công cuộc đổi mới đó. Đến Nguyễn Văn Linh, bọn dân chủ cuội hay mang ông ra so sánh với ông Võ Văn Kiệt. Nhưng chính ông là người đã giải được bài toán đối đầu với TQ, một trong những nguyên nhân chính đẩy nước ta đến tình trạng lạm phát đến gần 800%, đã ở tận bờ vực của sụp đổ ; cũng chính ông đã tiếp bước TBT Trường Chinh, đã thực hiện công cuộc đổi mới. Đến Cố TBT Nguyễn Phú Trọng, với dáng dấp hiền lành của một ông giáo, còn bị bọn xấu cho là giáo điều, lú lẫn, bảo thủ, nhưng chính ông là người đã khởi xướng và thực hiện được công cuộc “đốt lò” chấn động mà nhiều người từng nói hay hơn ông nhiều nhưng không làm.
***
Nhớ lại, 2007, khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng được bầu, đã đối thoại trực tuyến với người dân 3 tiếng liền, khiến nhân dân cả nước phấn khởi và tràn đầy hy vọng, nhưng tôi đã viết một bài phản biện đăng trên Talawas (Đức). Phong Uyên - Việt kiều Pháp viết: “Đọc Đông La tôi không thể không liên tưởng tới rượu Pháp có năm đặc biệt ngon được liệt kê là có "niên hiệu" (millésime). Bài bình luận về những câu trả lời của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, theo tôi, đáng được "millésimé năm heo vàng”.
Về quốc nạn tham nhũng, với câu hỏi “Thưa Thủ tướng, Thủ tướng sẽ thể hiện quan điểm Sắt và Sạch như thế nào trong việc chống tham nhũng?”
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trả lời:
“… theo tôi, người lãnh đạo muốn chống được tham nhũng thì phải có được mấy điều kiện: Thứ nhất là, phải có quyết tâm chống tham nhũng… phải dám chống tham nhũng dù bất cứ kẻ tham nhũng là ai, ở vị trí nào, không sợ phức tạp, không sợ bị trù úm, trả thù, mất ghế… Thứ hai, bản thân anh phải không tham nhũng, không dính đến tham nhũng, không bao che tham nhũng mới kiên quyết được… phải hiểu biết luật pháp, làm đúng luật pháp. Đương nhiên, tham nhũng là có tội, nhưng không dám chống tham nhũng hay chống tham nhũng mà không đúng luật pháp cũng là có tội. Theo tôi, cái khó nhất trong chống tham nhũng nói gọn lại là ngân sách chưa đủ lo cho đời sống của công chức. Bên cạnh đó, một bộ phận cán bộ đảng viên, công chức không gương mẫu, không quyết liệt chống tham nhũng… Thứ hai, Chính phủ đang tập trung chỉ đạo rà soát các cơ chế, thể chế, thủ tục để bổ sung, hoàn thiện, nhằm ngăn ngừa, phòng chống tham nhũng…”.
Tôi đã viết, tôi tâm đắc nhất hai ý của Thủ tướng, muốn chống tham nhũng “bản thân anh phải không tham nhũng, không bao che tham nhũng, không dám chống là có tội”. Qua câu trả lời của thủ tướng ta thấy quyết tâm chống tham nhũng của ông, có điều những vị tiền nhiệm của thủ tướng cũng quyết tâm không kém, nhưng tại sao tham nhũng vẫn mãi là quốc nạn. Như vậy, không thể chống tham nhũng chỉ bằng tinh thần và tình cảm mà phải bằng biện pháp được thể chế hóa. Không hiểu sao cái công cụ hữu dụng nhất là minh bạch hóa mà các nước tiên tiến đã sử dụng như: công khai tài sản, công khai thu nhập, công khai chi tiêu thông qua thẻ tín dụng, nhưng chúng ta không làm triệt để mà chỉ tiến hành nửa vời hình thức. Chúng ta có đầy đủ lực lượng thực thi pháp luật nhưng lại đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng. Sự lãnh đạo toàn diện nếu mọi người đều đồng lòng hướng về điều tốt sẽ tạo ra sức mạnh vô địch, nhưng cũng có chuyện ngược lại, người ta cũng hoàn toàn có thể liên minh toàn diện để làm điều xấu. Vậy theo tôi, dù xã hội ta dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng nhưng vẫn cần phải tạo ra những hình thức sao đó, để mọi hoạt động của mỗi cơ quan đều có sự giám sát, không thể phạm pháp được. Vừa qua, rất nhiều vụ án lớn không phải do các cơ quan thực thi pháp luật phát hiện mà chủ yếu những vụ đó như những nhọt bọc tự bung vỡ người ta mới thấy, như nợ ngân hàng đến hạn không trả được. Như vậy, còn biết bao vụ phạm pháp được che chắn kỹ như những căn bệnh mãn tính vẫn đang hàng ngày làm mục ruỗng nền kinh tế cũng như sức mạnh của đất nước chúng ta? Cuộc chiến chống tham nhũng còn cam go, bởi bài toán về tiền lương chưa giải được, không ai phấn đấu lên quan chức chỉ để lĩnh đồng lương kém thu nhập của những bà tiểu thương ở các chợ. Kinh nghiệm chống tham nhũng của ông Lý Quang Diệu ở Singapore cũng rất chú ý điều đó, ngoài khả năng chuyên môn, ông chọn những người gia đình có công việc ổn định, thu nhập khá vào nội các để toàn tâm phục vụ đất nước. Còn ở ta, nhiều cán bộ sử dụng cái ghế làm công cụ sản xuất.
Về giáo dục, với một câu hỏi, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trả lời:
““Nhân tài là nguyên khí quốc gia”, “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, ông cha ta đã đúc kết chân lý như vậy. Đảng và Nhà nước đã coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Trong suốt những năm đổi mới vừa qua, chúng ta đã tập trung phát triển giáo dục đào tạo. Nói một cách công bằng, nếu không quan tâm đến giáo dục đào tạo, chúng ta không có nguồn nhân lực như hiện nay, không thể đạt được những thành tựu trong quá trình đổi mới. Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến người nghèo, để tạo điều kiện cho đồng bào ta như Bác Hồ mong muốn “người nghèo cũng được đi học”. Đây là mục tiêu, bản chất của chế độ ta”.
Tôi đã viết, dưới thời Bộ trưởng giáo dục Nguyễn Minh Hiển, ngành giáo dục nước ta có quá nhiều chuyện quái lạ: có học sinh học cấp hai chưa biết đánh vần, có học sinh học dốt muốn trượt không được, có học sinh không làm được bài thì hát một bài thầy sẽ cho điểm cao. Bộ trưởng mới Nguyễn Thiện Nhân mới lên một thời gian đã có công hạ được chỉ số khá giỏi của học sinh xuống cho gần với sự thực. Nhưng nhiệm vụ chính của bất kể ông bộ trưởng nào cũng phải làm là đưa chất lượng thực của học sinh lên chứ không phải kéo xuống. Có lẽ ông Nguyễn Thiện Nhân bận quá còn chưa có nhiều giải pháp cụ thể cho điều này. Như tôi đã viết vài lần về giáo dục, cái quan trọng nhất là chúng ta cần phải thay đổi chiến lược đào tạo, phải dạy cho học sinh hiểu biết chứ không phải thuộc bài, thi cử nhắm vào hiểu biết chứ không phải thi thuộc bài, cần tạo cho các em tăng tính độc lập suy nghĩ, sáng tạo, học một biết mười chứ không phải học mười biết một như hiện nay; còn giáo dục đại học cần phải gắn học đi đôi với hành nhiều hơn, chương trình ở ta nhiều thứ sinh viên học xong không biết để làm gì, ngược lại, thực tế cần quá nhiều thứ sinh viên lại chưa được học. Thật buồn khi đến tận hôm nay, một công trình lớn, một dây chuyền công nghệ lớn, ta đều phải dựa vào trí tuệ nước ngoài. Đóng góp vào ngân sách chủ yếu vẫn là sản phẩm của tài nguyên, khoáng sản, dịch vụ, gia công, sản phẩm hoạt động cơ bắp chứ không phải sản phẩm của trí tuệ. Nếu cứ vậy, nền kinh tế của ta sẽ mãi là nhỏ. Chỉ số phát triển nền kinh tế của ta là cao nhưng lại của một nền sản xuất nhỏ.
TP Hồ Chí Minh
5-8-2024
ĐÔNG LA
