ĐÔNG LA
ĐĂNG LẠI VÀI Ý VỀ CỰU UVBCT TRẦN XUÂN BÁCH NHÂN
TÂN UVBCT ĐINH LA THĂNG VỪA BỊ CÁCH CHỨC
Bản
chất vụ ông Đinh La Thăng bị kỷ luật chính là vì tiền. Tiền ở đây đúng là “bạc”,
vì quản lý, xử dụng sai trái, yếu kém, ông Thăng đã bị nó phản lại, làm ông bị
kỷ luật!
So với Đinh La Thăng Trần
Xuân Bách không sai phạm tầm thường như kẻ phàm phu tục tử thế, sai phạm của
ông “sang” hơn, từng là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng,
người được giao nhiệm vụ nghiên cứu về lý luận, nhưng ông lại theo xu
hướng đa nguyên, đa
đảng của trào lưu cải tổ bởi Gorbachov, nên Trần Xuân Bách được
coi như một “Goocbachov của VN”.
Tại Hội nghị Trung ương
Đảng (tháng 3 năm 1990), ông đã bị phê phán gay gắt và bị kỷ luật, phải ra khỏi
Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương.
Với Đinh La Thăng sai
phạm vì tiền thì ai cũng thấy nên mọi người dễ đồng tình với quyết định kỷ
luật, còn với Trần Xuân Bách sai phạm về tư tưởng thì hiểu được vấn đề không
phải đơn giản, đến nay những người có tư tưởng chống phá thể chế vẫn coi Trần
Xuân Bách là thần tượng. Vậy thực chất vấn đề là như thế nào?
***
Thứ nhất, Trần Xuân Bách
cho: “Bản chất của cuộc sống là đa nguyên. Đổi mới chính là thuận theo bản
chất cuộc sống xã hội vốn mang tính đa nguyên cả về kinh tế, chính trị, văn hóa”.
Đa nguyên nghĩa
tổng quát là đa dạng. Nguyên là bản
nguyên, khởi nguyên, nguyên lý, nguyên do, v.v… Cuộc sống về hình thức là đa nguyên, là sự tồn tại, sự
sống, sự biến đổi của muôn vật, muôn loài. Nhưng sự vận động, biến đổi, phát
triển, về bản chất, lại là nhất
nguyên. Dù vô vàn thứ khác nhau như vậy, nhưng muốn tồn tại và phát triển,
buộc phải tuân theo những quy luật chung. Như người này khác người kia, dân tộc
này khác dân tộc kia, loài này khác loài kia; vô vàn các biến đổi lý học, hóa
học, sinh học, v.v… nhưng đều phải tuân theo quy luật của di truyền nói riêng
và của khoa học nói chung.
Với thể chế chính trị
cũng vậy, tùy theo lịch sử, trình độ phát triển và điều kiện tự nhiên của mỗi
nước, một thể chế phù hợp sẽ là tốt nhất cho sự ổn định và phát triển. Vậy
chính sự phù hợp mới là quy luật chứ không phải đa nguyên, đa đảng là quy luật. Có điều thế nào là phù
hợp mới là khó khăn nhất. Chính vậy người ta phải đi tìm kiếm, và không có gì
có sẵn cả mà chỉ có thể dần hoàn thiện mà thôi.
Nhìn vào thực tế, ta
thấy đa đảng hay độc đảng không phải là cái quyết định cho sự phát triển. Cùng
độc đảng, có nước phát triển, có nước không (như Xinhgapo và Triều Tiên chẳng
hạn); cùng đa đảng, cũng có nước phát triển, có nước không. Nhưng cũng phải
hiểu, có nước đa đảng, nhưng thực chất chỉ là những nhóm khác nhau, không có
nền tảng lý luận riêng, chỉ cùng chung mục đích là giành quyền lực để mưu cầu
lợi ích cho đảng của mình.USA sind
im Kern ein Einparteiensystem, und diese eine regierende Partei ist die
Business-Partei).
***
Nước ta về cuộc
sống cũng đa nguyên, nhưng mục tiêu, lý tưởng là nhất nguyên, chính vậy mới có
chế độ một đảng lãnh đạo đất nước thực hiện mục tiêu, lý tưởng đó.
Đảng đó không phải
do một cuộc bầu cử bầu ra mà chính do lịch sử đấu tranh giành quyền độc lập của
đất nước đã “bầu” ra!
Trần Xuân Bách cho: “Kinh
tế nhiều thành phần sẽ làm cho xã hội có sự phân tầng; mỗi giai tầng có quyền
lợi, nguyện vọng khác nhau, từ đó nảy sinh đa nguyên chính trị”, “Xu thế chủ
yếu là chuyển sang sở hữu tư nhân”.
Như vậy, Trần Xuân Bách
muốn xóa bỏ chế độ XHCN với lý tưởng vì đa số quần chúng lao động. Nếu cho xã
hội phân tầng và cần phải có đa đảng tương ứng, chắc chắn sẽ có một tầng mạnh
nhất nắm quyền lãnh đạo, và như vậy mọi chính sách nhà nước được đặt ra sẽ vì
lợi ích của họ. Với nước Mỹ và các nước phát triển, các nhà tư bản của họ làm
giàu từ chí lớn, từ nền khoa học công nghệ cao, còn nước ta với một nền tảng
tiểu nông, đến nay sản phẩm cơ bắp vẫn là chủ yếu, nếu cho phân tầng mà lập
đảng, những kẻ tài nhỏ mà chí lớn nhất định sẽ có những “mánh” kiểu maphia để
tranh giành quyền lực. Như vậy, ý Trần Xuân Bách cho xã hội tự do phân tầng, tự
do lập đảng để tranh giành quyền lực thì không thể nào mà tốt đẹp được.
Trần Xuân Bách cũng nói:
“Đổi mới chính trị là từng bước chấp nhận đa nguyên chính trị song song với
đa nguyên kinh tế, đúng như Marx, Engels: “Trong mỗi thời đại lịch sử, sản xuất
kinh tế và cơ cấu xã hội – cơ cấu này tất yếu phải do sản xuất kinh tế mà ra –
cả hai cái đó cấu thành cơ sở của lịch sử chính trị và lịch sử tư tưởng của
thời đại ấy”. (Lời tựa cho Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản bản tiếng Đức, 28-6-1883).
Nếu tuân theo một cách
thô thiển và giáo điều Chủ nghĩa Mác thì nước ta vốn là một nước nô lệ, tiểu
nông, chúng ta phải xây dựng một thể chế chiếm hữu nô lệ mới đúng. Vì vậy, cần
phải hiểu ý của Mác và Ăng-ghen mà Trần Xuân Bách đã dẫn ở trên một cách biện
chứng. Thực ra ý đó là từ nguyên lý “quan hệ sản xuất phù hợp với lực lượng
sản xuất”. Cần phải coi lực
lượng sản xuất còn bao hàm cả
ý thức thời đại. Nước ta kém phát triển, nhưng với thời đại internet, chúng ta
dễ dàng tiếp cận tri thức thời đại, nên vẫn có thể xây dựng một thể chế theo lý
luận là tiên tiến nhất, là XHCN, trên cơ sở một nền tảng tiểu nông và tiền tư
bản. Thật thú vị là nhìn tổng thể nước ta đã đạt được những thành quả mà nếu
khách quan ai cũng phải thừa nhận. Nhưng cũng chính vì vậy, với ý tốt thì người
ta cho là mầy mò sáng tạo, với ý xấu thì cho là “chẳng giống ai”. Xã hội
chúng ta vẫn còn nhiều cái phải cắt bỏ, nhiều cái phải chỉnh sửa, nhiều cái
phải bổ sung. Từ đó theo quy luật Phủ
định của phủ định dần dần lượng đổi chất đổi, chúng ta
mới có thể “sánh vai cùng bè bạn 5 châu”. Chính thực tiễn VN chiến thắng
trong chiến tranh, VN đứng vững qua những hiểm nguy, VN đang phát triển, đã
đóng góp những nội dung mới cho kho tàng lý luận phát triển xã hội. Còn bây giờ
lại đi theo mô hình tư bản, đa nguyên, đa đảng, tranh giành nhau như thời tư
bản sơ khai của họ thì không biết cái gì sẽ xảy ra?
Về dân chủ và tự do ngôn
luận, Trần Xuân Bách nói: “Ngày 24 tháng 9 năm 1982, Việt Nam
Ta hãy coi lại nguyên
bản tiếng Anh:
“Article 19: Everyone has the right to freedom
of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without
interference and to seek, receive and impart information and ideas through any
media and regardless of frontiers”.
Tôi đã viết chữ “right” có
nhiều nghĩa, trong đó nghĩa chính là lẽ
phải, đúng, có lý, ngoài ra còn có nghĩa là quyền. Như vậy chữ “quyền”
ở đây không có nghĩa là quyền
lực như power, quyền hạn như jurisdiction mà chỉ tính chất đúng đắn của hành
động. Vì thế “Everyone has the right to freedom of opinion and expression”
nên dịch là: Mọi người đúng (có lý) khi tự do ý kiến và biểu đạt. Ý
nghĩa sâu xa và toàn diện của nó chính là mọi
người có quyền nói ra những ý của mình, nhưng chỉ là những ý đúng thôi, còn cố
tình viết bậy, nói bậy, làm càn sẽ là phạm pháp!
Hơn nữa, để tránh lạm
dụng gây ra sai phạm, Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền còn đưa ra
thêm Điều 29, trong đó có Khoản 2: Trong việc
thực hiện lẽ phải và sự tự do của mình, ai cũng sẽ phải lệ thuộc chỉ vào những
giới hạn được xác định bởi luật pháp duy nhất nhằm mục đích bảo đảm sự công
nhận và tôn trọng lẽ phải và tự do của người khác và chỉ đáp ứng yêu cầu của
đạo đức, trật tự công cộng và phúc lợi chung trong một xã hội dân chủ. (In
the exercise of his rights and freedoms, everyone shall be subject only to such
limitations as are determined by law solely for the purpose of securing due
recognition and respect for the rights and freedoms of others and of meeting
the just requirements of morality, public order and the general welfare in a
democratic society).
Thật tiếc ở ta, vì không
hiểu luật nên đã có nhiều người vi phạm điều này. Còn các vị nhân sĩ trí thức
luôn nhân danh đấu tranh cho dân chủ, nhưng điều tối thiểu của dân chủ là thiểu
số phục tùng đa số họ cũng không chịu hiểu.
***
Ben Rowse, ngày
15/1/2004, trong bài Former South Vietnamese leader endorses Communist
Party on his return, viết: Cựu Tướng Không quân nói rằng một chính quyền
độc đảng mang đến “sự ổn định và kỷ luật” thì cần thiết cho Việt Nam để ra khỏi
sự nghèo khổ. “… Tôi cho rằng thật là sai lầm khi một số người, đặc biệt là một
số người Việt ở Mỹ, ngày nay đòi hỏi Việt Nam phải chấp nhận và thực hiện một
nền dân chủ giống như nền dân chủ họ đang hưởng ở Mỹ. Quan niệm của tôi là, đó
là một sự sai lầm. Nền dân chủ đó không thích hợp với Việt Nam Vietnam America Vietnam America Vietnam
Khi được Jim
Rohwer, Kinh tế Gia… hỏi: “Dân Chủ giúp, hay làm chướng ngại, hay không liên
quan gì đến mức độ tiến nhanh như thế nào của các quốc gia Á Châu? (Is
being a democracy a help, a hindrance, or irrelevant to how fast Asian
countries can go?) Thủ Tướng Lý Quang Diệu đã trả lời:
- Nếu ông ở trong
một xã hội nông nghiệp, tôi cho rằng dân chủ không làm cho xã hội tiến
nhanh. Hãy coi Nam Hàn, Nhật, và Đài Loan. Trong những giai đoạn đầu họ cần
đến, và đã có kỷ luật, trật tự, và sự cố gắng. [Chúng ta nên nhớ, Nam Hàn và
Đài Loan, những quốc gia không có chiến tranh, không có hận thù nội bộ, cũng
phải ở dưới chế độ độc tài quân phiệt trong 30 năm, từ 1950 đến 1980, rồi mới
tiến tới dân chủ, nhưng cũng không phải là dân chủ Mỹ.] Họ phải tạo ra sự thặng
dư về nông sản để bắt đầu làm cho mặt kỹ nghệ tiến. Không có chế độ quân phiệt,
hay độc tài, hay chính phủ độc đoán ở Nam Hàn và Đài Loan, tôi không nghĩ rằng
các quốc gia này có thể chuyển đổi mau như vậy.
Trái lại, hãy coi Phi
Luật Tân. Họ có dân chủ để tiến từ năm 1945. Họ chưa bao giờ tiến được bước
nào; xã hội quá hỗn loạn. Nó trở thành một trò chơi trong phòng khách – ai lên
cầm quyền, ai chiếm hữu được cái gì”… Nhưng một khi tiến tới một trình độ tiến
bộ kỹ nghệ nào đó, ông đã có một lực lượng lao động có học,… Rồi ông có thể bắt
đầu một xã hội công dân, với những người họp thành từng nhóm: chuyên gia, kỹ
sư, v..v… vì là những người có học, có tầm nhìn thế giới rộng rãi hơn, sẽ kéo
những người cùng trình độ đến với nhau. Chỉ như vậy ông mới có thể bắt đầu cái
mà tôi gọi là hạ tầng cơ sở dân chủ [Chỉ mới là bắt đầu hạ tầng cơ sở dân chủ
thôi]. (Theo
GS Trần Chung Ngọc)
10-5-2017
ĐÔNG LA
